بازگشت ۵۵درصدی سالمندان به بازار کار

رییس دبیرخانه شورای ملی سالمندان سازمان بهزیستی کشور از بازگشت ۵۵درصدی سالمندان پس از بازنشستگی به بازار کار خبر داد، این در حالی است که هفته گذشته نیز معاون وزیر بهداشت اعلام کرد: ۲۷درصد سالمندان بیکار و بدون حقوق هستند.

امروز ۹مهر روز جهانی سالمندان است. بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، در سال۲۰۱۵ حدود ۹۰۰میلیون سالمند در جهان وجود دارد و پیش بینی می‌شود تعداد آنها در سال۲۰۵۰ به دومیلیارد نفر یعنی دو برابر میزان فعلی برسد.

در سال۲۰۱۵، ۱۱درصد جمعیت دنیا سالمند بودند و پیش‌بینی می‌شود که این تعداد در سال۲۰۵۰ به ۲۲درصد افزایش یابد و تعداد افراد ۸۰سال به بالا به میزان چهار برابر افزایش یابد.

اما خبر نگران‌کننده اعلام شده از سوی سازمان بهداشت این است که در حال حاضر تعداد افراد سالمند بالای ۸۰سال از تعداد کودکان زیر چهارسال پیشی گرفته و پیش‌بینی می‌شود تا سال۲۰۵۰ تعداد سالمندان از افراد زیر ۱۴سال نیز بیشتر شود.

به گفته رییس اداره سلامت سالمندان وزارت بهداشت، ۶۰درصد جمعیت سالمند جهان در کشورهای کم‌درآمد و در حال توسعه هستند، پیش‌بینی می‌شود در سال۲۰۵۰، ۸۰درصد جمعیت سالمندان در کشورهای کم‌درآمد و در حال توسعه باشند.

در این میان بررسی‌های انجام شده در کشور ما نشان می‌دهد هم‌اکنون بیش از ۶میلیون سالمند در ایران وجود دارد که به علت رشد بالای جمعیت در دهه‌های۵۰ و ۶۰، رشد سالمندی کشور ما در مقایسه با کشورهای دیگر بالاتر است. به گفته معاون بهداشت وزیر بهداشت، نرخ امید به زندگی در دهه‌های اخیر نیز ۲۰سال افزایش یافته است. اما سن امید به زندگی در کشورمان برای مردان ۷۲سال و برای زنان ۷۴سال اعلام شده است.

 ۳۸درصد سالمندان تقاضای حمایت مالی دارند
مطالعه‌ای در سال ۹۲ در ایران نشان می‌دهد که ۲۷درصد سالمندان بیکار بوده و بدون حقوق بازنشستگی هستند. ۱۷درصد آنها نیز بدون هرگونه درآمد و حمایت مالی زندگی می‌کنند.

اما آمارهای جهانی در بخش اشتغال سالمندان نشان می‌دهد ۵۵درصد این افراد حتما پس از بازنشستگی دوباره شاغل خواهند شد که در ایران نیز آمار تقریبا مشابه آمار دنیاست.در این میان ۳۲٫۷درصد از سالمندان از وضعیت اقتصادی خود رضایت دارند. بر اساس این تحقیق، اولین تقاضای سالمندان حمایت مالی است و ۳۸درصد آنها تقاضای حمایت مالی دارند.

همچنین ۸٫۹درصد از سالمندان تنها زندگی می‌کنند و ۵۲درصد از آنها احساس تنهایی می‌کنند. این تحقیق به بررسی مشکلات جسمی سالمندان هم پرداخته است. طبق مطالعه انجام شده، در بین سالمندان از نظر مشکلات جسمی ۲۴درصد مشکلات اسکلتی – عضلانی، ۳۸درصد مشکلات قلبی و عروقی و ۳۳٫۸درصد نیز چربی‌خون بالا دارند. در این میان ۳۱٫۵درصد از سالمندان از مشکلات شنوایی و ۵۳درصد از مشکلات بینایی رنج می‌برند.

اما تعداد سالمندان پایتخت که تحت حمایت بهزیستی هستند به گفته احمد دلبری، مدیرکل سازمان بهزیستی استان تهران ۸هزار نفر است که ماهانه ۶۰هزار تومان به آنها پرداخت می‌‌شود. درباره تعداد کلی سالمندان تهران هم پریسا طاهری، رییس اداره سالمندان وزارت بهداشت هم می‌گوید: یک‌میلیون و ۱۰۲هزار و ۱۲۳نفر در تهران سالمند هستند که این رقم این استان را در میان استان‌های کشور از حیث تعداد سالمندان در جایگاه نهم قرار می‌دهد.

از سوی دیگر بررسی‌های آماری نشان می‌دهد گیلان با ۱۱٫۵۵درصد سالمند، پیرترین و سیستان و بلوچستان با ۴٫۷۲درصد سالمند جوان‌ترین استان‌های کشور به شمار می‌آیند. همچنین تهران ۹٫۰۵درصد سالمند دارد و تعداد سالمندانش از میانگین کشوری بیشتر است.

در این میان تعداد سالمندان ۱۳ استان کشور از میانگین کشوری بیشتر است که شامل استان گیلان، مرکزی، مازندران، آذربایجان‌شرقی، خراسان‌جنوبی، تهران، سمنان، اردبیل، کرمانشاه، یزد، اصفهان و زنجان است. همچنین جوان‌ترین استان‌های کشور به ترتیب سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر و خوزستان هستند.

اما اگرچه به گفته طاهری، افزایش سالمندی در کشور یک چالش نیست، اما اگر شرایط بدون توجه به زیرساخت‌های آن باشد، می‌تواند به عنوان چالشی بزرگ شناخته شود. موضوعی که مدیرکل سازمان بهزیستی استان تهران هم به آن اشاره کرده است؛ به گفته دلبری، باتوجه به پیشروی به سمت سالمندی اگر وضع موجود را درست مدیریت کنیم، سالمندی نه تنها چالش نیست بلکه آن را می‌توان یک فرصت تلقی کرد، زیرا بسیاری از افراد قبل از رسیدن به سالمندی از بین می‌روند بنابراین فرد سالمند حتما موفقیتی در زندگی داشته که به دوران کهولت رسیده است.

آمار و ارقام مرتبط با افراد سالمند گفته شد و مسئولان این حوزه هم به این موضوع آگاه هستند که با جمعیت زیادی از سالمندان در این سال‌ها و به‌ویژه در سال‌های آینده روبه‌رو هستیم، سئوال اینجاست که در چنین وضعیتی چه باید کرد؟ به اعتقاد رییس اداره سالمندان وزارت بهداشت، لزوم تعامل چندین ارگان برای ارتقای سطح سلامت در سالمندان ضروری است.

در این میان وزارت بهداشت موظف است برای سالمندان برنامه‌ریزی کرده و به آنها ارائه خدمت کند. در حال حاضر برنامه‌هایی برای این گروه از جامعه تدارک دیده شده که یکی از این برنامه‌ها مراقبت ادغام یافته مختص پزشک و غیرپزشک است که مشتمل بر ۱۵بیماری است. این برنامه براساس طرح تحول نظام سلامت در حوزه بهداشت و در تمام دانشگاه‌ها ارائه می‌شود و هر سالمندی که به خانه بهداشت در روستا و به مراکز بهداشتی در شهر مراجعه کند، می‌تواند خدمت دریافت کند.

 تدوین پروتکل اصلاح سبک زندگی
از سوی دیگر اصلاح سبک زندگی باید مدنظر قرار بگیرد. به گفته طاهری، براساس پروتکل تدوین شده، افراد غیرپزشک آموزش داده می‌شوند و سپس آنها برای سالمندان کلاس‌های آموزشی برگزار می‌کنند و بعد از آموزش دوباره فراخوانده می‌شوند تا مطمئن شویم که توصیه‌های ما وارد زندگی سالمندان شده است.

اما به‌نظر می‌رسد یکی از دغدغه‌های مهم سالمندان موضوع کسب درآمد است. مدیرکل سازمان بهزیستی استان تهران در این‌باره می‌گوید: کسب درآمد برای سالمندان استرس‌زاست و وابستگی آنها را افزایش می‌دهد، در بحث درآمد باید به دنبال منابع درآمدی و تامین زندگی سالمندان باشیم.

حرکت‌هایی در این زمینه انجام شده اما کافی نیست. برای مثال یکی از موضوعاتی که باید در زمینه درآمدی سالمندان بازنگری شود، یارانه‌ای است که به سالمند تعلق می‌گیرد.

ما ماهانه به سالمندان حدود ۶۰هزار تومان یارانه می‌دهیم اما همین که سالمند وارد سرای سالمندان می‌شود، یارانه‌ای که به او پرداخت می‌شود به بیش از ۴۰۰هزار تومان افزایش می‌یابد و این باعث شده که متاسفانه تعداد مجهول‌الهویه‌ها در سرای سالمندان افزایش یابد بنابراین باید در این پرداخت‌ها تجدیدنظر شود.

از سوی دیگر از آنجایی که در کشورهای توسعه‌یافته افرادی که از سالمندان نگهداری می‌کنند، بخشی از مالیات‌شان به خودشان برمی‌گردد پیشنهاد دلبری این است که می‌توان این برنامه را در کشور مطرح کرد. با توجه به مشکلات و بیماری سالمندان باید برای آنها مستمری‌های موقتی درنظر گرفته شود تا بتوانند در زمان بیماری از آن استفاده کنند.