به فکـر زمستان عمـر باشید!

بخش عمده‌ای از بیمه‌شدگان شرکت‌های بیمه را سالمندان تشکیل می‌دهند؛ افرادی که با سنی بیشتر از ۶۰سال در معرض خطر انواع بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان‌ها و مشکلات جدی سلامتی قرار دارند.

این گروه از افراد که بار اصلی هزینه‌ها را به بیمه‌گذاران وارد می‌کنند، می‌توانند از یک تهدید مالی به فرصت تبدیل شوند؛ اگر پیش از بروز آسیب‌ها به بحث پیشگیری ورود پیدا کنیم و با یک سرمایه‌گذاری صحیح و ارزان راه را بر بسیاری از هزینه‌های هنگفت آتی ببندیم.

دکتر فرید براتی سده، رئیس شورای ملی سالمندان با ترسیم تصویری از جامعه سالمندان کشور درباره طراحی بسته بیمه مراقبتی سالمندان و آموزش‌های پیشگیری می‌گوید. در گفت‌وگو با ایشان از منظر اقتصادی به مسئله پیرشدن جمعیت پرداخته‌ایم.

بخش عمده‌ای از بیمه‌شدگان شرکت‌های بیمه را سالمندان تشکیل می‌دهند؛ افرادی که با سنی بیشتر از ۶۰سال در معرض خطر انواع بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان‌ها و مشکلات جدی سلامتی قرار دارند.

این گروه از افراد که بار اصلی هزینه‌ها را به بیمه‌گذاران وارد می‌کنند، می‌توانند از یک تهدید مالی به فرصت تبدیل شوند؛ اگر پیش از بروز آسیب‌ها به بحث پیشگیری ورود پیدا کنیم و با یک سرمایه‌گذاری صحیح و ارزان راه را بر بسیاری از هزینه‌های هنگفت آتی ببندیم.

دکتر فرید براتی سده، رئیس شورای ملی سالمندان با ترسیم تصویری از جامعه سالمندان کشور درباره طراحی بسته بیمه مراقبتی سالمندان و آموزش‌های پیشگیری می‌گوید. در گفت‌وگو با ایشان از منظر اقتصادی به مسئله پیرشدن جمعیت پرداخته‌ایم.

• آقای دکتر گفته‌هایی که درخصوص پیر شدن جمعیت کشور وجود دارد تا چه اندازه جدی است؟

طبق آمارهایی که از سرشماری‌های رسمی کشور از سال ۱۳۳۵به بعد داریم، از دهه ۳۰ تا به امروز آمار سالمندان ما رو به افزایش است. یکی از دلایل پدیدآمدن این موضوع بهبود وضعیت سلامتی در کشور و بالا رفتن امید به زندگی است. عامل دیگر کاهش نرخ زادآوری طی این سال‌ها به‌ویژه در ۲دهه اخیر است که تأثیر مستقیمی در نرخ سالمندی دارد.

می‌دانید که وقتی می‌خواهند بگویند جمعیت کشوری سالمند است یا به سمت سالمندی می‌رود، نسبت سالمند به غیرسالمند یا جوان را درنظر می‌گیرند. سیاست‌های تنظیم خانواده‌ای که ما در طول این سال‌ها در پیش گرفته‌ایم، باعث شده که به نوعی نسبت جمعیت سالمندان بیشتر و تعداد جوان‌ترها کمتر شود.

البته صندوق جمعیت سازمان ملل‌متحد سال گذشته با همکاری دبیرخانه شورای ملی سالمندان و دانشگاه تهران و همچنین مرکز آمار ایران تحقیقی در مورد پدیده سالمندی و افق آینده آن در کشور تهیه کرده‌اند که در آن اشاره می‌کنند وضعیت سالمندی کنونی ایران و اینکه می‌گویند ما از ۱۵سال دیگر با پدیده سالمندی روبه‌رو هستیم احتمالا بیشتر مربوط به مسائل پزشکی و افزایش طول عمر در ایران است.

در حال حاضر که با هم صحبت می‌کنیم، طبق سرشماری سال۹۰، ۸/۲درصد از جمعیت کل کشور، معادل بیش از ۶میلیون نفر سالمند هستند. برآورد شده که در سال‌های آینده این تعداد بیشتر می‌شود و تقریبا در ۱۵سال آینده به رقم ۱۲میلیون نفر می‌رسد. طبق آماری که از سوی مسئولین ثبت احوال آماری مطرح شده است، نرخ جوان‌بودن جمعیت در کشور نسبت به سال قبل ۳تا ۴درصد کاهش پیدا کرده و همه اینها در کنار هم یعنی این پدیده سالمندی واقعا تا چه حد جدی است.

• آیا پدیده سالمندی در کشور ما مشخصه‌های خاصی مثلا براساس جنسیت هم دارد؟

بله. شما می‌بینید که ما درباره خیلی از موضوعات می‌گوییم که در حال زنانه شدن هستند، مثلا درباره اعتیاد در حال حاضر نرخ رشد اعتیاد زنان بیشتر از مردان است. درباره سالمندی هم طبق آمار سال۹۰ اینطور به‌نظر می‌رسد که درصد سالمندی مردان ۲درصد کمتر از زنان است.

پس سالمندی در زنان روبه افزایش است و وقتی این اتفاق می‌افتد زنان سالمند تنهاتر می‌شوند و نیازهایی برای آنها پیش می‌آید که خانواده آنها نمی‌توانند آن را تأمین کنند. در نتیجه می‌بینیم که آمار واگذاری زنان سالمند به مراکز سالمندان بیشتر از مردان سالمند است.

این نشان می‌دهد که تنهایی این زن‌ها بیشتر هم می‌شود. با درنظر گرفتن تمام این شرایط تصور کنید که ما به تعداد ۱۲میلیون سالمند برسیم، طبعا به تعداد زیادی مراکز سالمندان هم با این اوضاع اقتصادی نیاز خواهیم داشت.

مدیریت این مراکز هم بسیار مشکل است و همین الان با مشکلات بسیاری روبه‌رو هستند؛ هم برای مردم و هم برای دولت نگهداری از سالمندان در این مراکز سخت است چون هزینه یک سالمند حدود ماهی یک میلیون تومان است که از این مقدار، دولت ۴۰۰-۳۰۰هزار تومان را پرداخت می‌کند و بقیه هزینه‌ها را باید خانواده‌هایی بپردازند که خودشان با هزار و یک مشکل مالی مواجه هستند.

• علاوه بر بیماری‌های متداولی که شرکت‌های بیمه در رابطه با سالمندان با آن مواجه هستند، درخصوص بیماری دیگری هم در سال‌های آینده هشداری وجود دارد؟

یکی دیگر از مسائلی که با سالمندی مرتبط است و جنبه‌های آزاردهنده زیادی دارد، پدیده‌ای است که البته از سنین قبل از سالمندی آغاز می‌شود اما تأثیر اصلی خودش را در دوران سالمندی نمودار می‌کند.

این پدیده مرتبط با بحث‌های جنبه‌های شناختی و تعقلی است. می‌دانید که ما ایرانی‌ها به تازگی از نظر ذهنی خیلی تنبل شده‌ایم. شما به آمار تیراژ کتاب‌های ما نگاه کنید، چند نفر مثلا الان روزنامه می‌خوانند. آنقدر خودمان را به تلویزیون و شبکه‌های اجتماعی عادت داده‌ایم که بسیار کم مطالعه می‌کنیم.

حالا همین تنبلی ذهنی و مغزی است که به مسئله‌ای به نام demence یا آلزایمر دامن می‌زند. آلزایمر اگرچه مختص سالمندی نیست و از سال‌های قبل شروع می‌شود اما در این دوران خودش را نشان می‌دهد، به همین دلیل بنا داریم کارگروهی برای پیشگیری از آلزایمر در کشور راه‌اندازی کنیم؛ چرا که می‌دانیم در سال‌های آینده با این معضل روبه‌رو می‌شویم و باید از الان به فکر باشیم.

مهم‌ترین راه پیشگیری از ابتلا به آلزایمر هم فعال و شاداب نگه داشتن ذهن است و فقط با مطالعه می‌توانیم با این بیماری بجنگیم. جدول حل‌کردن هم البته یکی از راه‌های مقابله با آلزایمر است.

پس باید به فکر این مسائل شناختی هم باشیم. در مورد علوم شناختی به تازگی آماری منتشر شده که در آن جایگاه ایران در منطقه بعد از فلسطین اشغالی و ترکیه، سوم است. این رتبه با توجه به جمعیت و وضعیت کشور ما خوب نیست و اگر به آلزایمر هم فکر کنیم، شرایط بدتر می‌شود زیرا آلزایمر با بالا رفتن سن پیش می‌آید چون مغز تحلیل می‌رود.

• در مقابل مشکلاتی که ذکر کردید، چه اقداماتی تا به حال صورت گرفته و ما چه امکاناتی داریم؟

وقتی جمعیت کشوری سالمند بشود، یعنی بیشتر جمعیت یک کشور را سالمندان تشکیل بدهند، نیازهایی به تبع این مسئله مطرح می‌شود و مسائل مختلفی به‌وجود می‌آید.

پس متناسب با این موضوع باید در کشور برنامه‌ریزی‌هایی در دستور کار قرار بگیرد اما در مقابل این وضعیتی که ترسیم شد، ما نیاز به چه امکاناتی داریم. با نگاهی به سالمندان تحت پوشش سازمان‌های حمایتی می‌توانیم به این نتیجه برسیم که مثلا کمیته امداد ۴۵۰هزار سالمند را تحت پوشش قرار داده، بهزیستی از ۶۰هزار زن سالمند در دفتر زنان سرپرست خانوار حمایت می‌کند و حدود ۱۱-۱۰هزار سالمند هم در مراکز سالمندان نگهداری می‌شوند؛ پس به آماری تقریبا برابر با ۱۰۰هزار نفر می‌رسیم.

۲ میلیون سالمند هم تحت پوشش بیمه‌ها هستند. پس ۳میلیون از سالمندان ما یعنی ۵۰درصد تحت هیچ نوع پوششی قرار ندارند. وضعیت سلامتی این افراد بسیار مهم است و هزینه‌های زیادی را هم به خانواده و دولت وارد می‌کند.

مثلا تصور کنید شکستگی لگن که یکی از شایع‌ترین آسیب‌های دوران سالمندی است، هم سالمند را تا مدت زیادی درگیر می‌کند و هم هزینه‌های بسیاری را به خانواده یا دولت یا بیمه وارد می‌کند.

اتفاقا در همین حوزه، وزارت بهداشت هم طرحی را برای مسائل درمانی سالمندان به هیأت دولت برده، پس می‌بینید که امکانات و پوششی که ما به سالمندان عزیز می‌دهیم بسیار ضعیف است و از آن سو تعداد سالمندان هر روز رو به افزایش است. شرکت‌های بیمه‌ای هم فقط آن دسته از سالمندانی را که تحت پوشش دارند، حمایت می‌کنند.

• در این شرایط پیشنهاد شما به‌عنوان متولی امور سالمندان چیست؟

به‌نظر من کاری که ما باید انجام بدهیم تعریف خدماتی به نام بیمه مراقبت از سالمندان است، به‌نحوی که شرکت‌های بیمه‌ای اگر مراقبت از سالمند در خانه انجام می‌شود، یارانه آن را بپردازند. این بیمه مراقبت باید طوری باشد که به محض اینکه شخص وارد ۶۰سالگی شد، ذیل بیمه قرار بگیرد؛ همانطور که دانشجو یا کارمند فورا تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد. جزئیات طرح را البته دوستان بیمه‌ای خود بهتر می‌دانند.

• در مورد بیمه سالمندان چقدر می‌توانیم وارد مباحث پیشگیری شویم؟

مهم‌تر از بسته بیمه مراقبتی سالمندان، بیمه پیشگیری است؛ بیمه‌ای که با پرداختن به موضوعات آموزشی که اتفاقا خیلی کم‌هزینه است و بسیار در آینده برای خانواده و بیمه به صرفه است، از هزینه‌ها پیشگیری می‌کند؛ یعنی بیاییم قبل از اینکه سالمند زمین بخورد و دچار شکستگی لگن بشود و آن هزینه‌ها را پدید آورد، به او آموزش‌های مربوط به زمین‌نخوردن و پیشگیری بدهیم.

شرکت‌های بیمه‌ اگر کمی دقت کنند متوجه می‌شوند که اگر در بیمه پیشگیری برای افرادی که هنوز وارد دوره سالمندی نشده‌اند، سرمایه‌گذاری کنند، کاملا به نفع آنها خواهد بود. این طرح می‌تواند با همکاری بیمه‌ها و مراجع ذی‌صلاح مانند شورای ملی سالمندی، بهزیستی و شهرداری صورت بگیرد.

مثلا شهرداری در پارک‌ها محیط دوستدار سالمند را تأمین کند و جلوی بسیاری از مسائل را بگیرد؛ پارکی با نیمکت و کف مخصوص که آسیب‌ها را به حداقل برساند. من معتقدم بیمه پیشگیری بیمه‌ای است که خیلی از مشکلات سالمندی را کم و آنها برطرف می‌کند.

مثلا شرکت معروف بیمه آمریکایی مدیکیر Medicare هر سال رقمی را برای پیشگیری، نه‌تنها از سالمندی بلکه از اعتیاد و بقیه آسیب‌ها می‌گذارد چرا که می‌داند از بسیاری از مشکلات و هزینه‌های آتی جلوگیری می‌کند. مثلا وقتی شما خانواده را برای برخورد با آلزایمر آموزش می‌دهید، جلوی بیشتر هزینه‌های مربوط به بستری و بیمارستان را در بیمه می‌گیرید.

• ضرورت این آموزش‌ها در شرایط فعلی جامعه ما چقدر زیاد است و آیا تا به حال کاری در این باره انجام نشده است؟

ضرورت این آموزش‌ها بسیار است و در حال حاضر فقط یکی‌دو NGO هستند که این آموزش‌ها را می‌دهند و قطعا برد چندانی ندارند. این آموزش‌ها باید به وسیله شهرداری، بهزیستی، خانه‌های سلامت و صدا و سیما انجام شود تا مورد توجه قرار گیرد اما متأسفانه در کشور ما بیمه هیچ وقت دیدگاه پیشگیری نداشته و توجه نمی‌کند که با برنامه‌های پیشگیری تا چه حد می‌تواند در هزینه‌ها صرفه‌جویی کند.

حتی در وزارت بهداشت هم آن سرمایه‌گذاری که در بخش طرح تحول سلامت انجام شد، اگر تا قسمتی در بخش پیشگیری می‌شد، نتایج بهتری هم می‌توانستیم به‌دست آوریم.

جالب است بدانید اوج مشکلات سالمندی، ۶۵سال به بالا است اما طبق تحقیقاتی که اخیرا به عمل آمده در مورد خانم‌ها علائم سالمندی در ایران از ۵۸سالگی دیده می‌شود. پس به‌نظر می‌رسد عوارض از سنین پایین‌تری هم آغاز می‌شود و آموزش‌های پیشگیری را باید قبل از ۵۰سالگی شروع کنیم.

• با این اوصاف فکر می‌کنید ما اصلا برای مقابله با بحران پیش‌رو آماده نیستیم؟

این را هم بگویم که در مسئله سالمندی ما نباید دائما حول مسائل بیماری و درمان و ضعف و آلزایمر صحبت کنیم. در حال حاضر ما سند ملی سالمندی را آماده کرده‌ایم که ان‌شاءالله اگر این سند در دولت تصویب بشود، در آن بحث‌های رفاهی و سالمندی مثبت دیده شده است. ما در بهزیستی البته از چند سال قبل بنیادهای فرزانگان را در ۹استان راه انداخته‌ایم.

فعال‌ترین این کانون‌ها هم در شیراز است که در آن سالمندان کنار هم جمع می‌شوند و مانند یک کلوپ عمل می‌کنند. در این سند می‌خواهیم ببینیم چطور می‌توانیم از توان سالمندان استفاده کنیم.

برای تدوین این سند ۲کارشناس از سازمان ملل هم به ایران آمده‌اند و جالب است بدانید از اینکه ما برای مواجهه با بحران سالمندی از حالا دست به‌کار شده‌ایم، تعجب کرده‌اند چون در بیشتر کشورها بعد از به‌وجود آمدن بحران تازه به فکر راه‌حل می‌افتند.

• در مورد مسئله پویایی اجتماعی اقتصادی سالمندان باید چکار کنیم؟

ما خوشبختانه نسبت به سایر کشورها سالمند فعال یعنی سالمند بالای ۶۰سالی که هنوز می‌تواند کار کند، زیاد داریم. یکی از راهکارهایی که برای جلوگیری از سالمندی در کشورهای دیگر انجام شده، بالا بردن سن بازنشستگی است، مثلا در کشور ما هر چقدر هم که سابقه کار داشته باشید، در ۶۰ سالگی باید بازنشسته شوید.

الان در ژاپن مثلا این سن را به ۶۵ رسانده‌اند و کمی روند را کند کرده‌اند. اما به لحاظ شاخص سنی فکر می‌کنم فردی که ۶۰ساله شد، می‌تواند همچنان در کنار سازمان بماند، مثلا در ژاپن طرحی وجود دارد که وقتی شخص بازنشسته می‌شود، پست سازمانی نمی‌گیرد ولی در کنار سازمان فعالیت می‌کند.

• به‌نظر شما سالمندی مثبت چطور اتفاق می‌افتد؟

سالمندی پویا و مثبت فراتر از صحبت‌هایی است که تا اینجا داشتیم؛ یعنی این احساس که سالمند بگوید زندگی من بارآور و مثبت بود و ناامید نباشد. اصلی‌ترین بحثی هم که در روانشناسی سالمندی وجود دارد همین است که طبق نظریه اریکسون، سالمند بگوید که من به آنچه در زندگی‌ام بود، رسیده‌ام؛ یعنی شخص سالمند وقتی برمی‌گردد به زندگی‌اش نگاه می‌کند، احساس معنا و تمامیت به او دست بدهد؛ همین که به این نتیجه برسد که رسالتی که داشته‌ام را انجام داده‌ام، به‌طور مثال فرزندانم را به سرانجام رسانده‌ام و… . در نقطه مقابل اما اینکه به آرزوهایم نرسیده‌ام، احساس عدم‌تمامیت و ناامیدی می‌دهد.

پس اگر سالمند انسجام داشته باشد، سالمند خوبی است و احساس نشاط و انرژی بالایی دارد و سالمند خوش‌بین و مثبتی است؛ یعنی به آن فرزانگی که از سالمندان در فرهنگ ما وجود دارد، رسیده و مثبت و پویاست. به لحاظ کار اجرایی این سالمند می‌خواهد دیدگاه و تجربیاتش را به نسل دیگر واگذار ‌کند و این فضا باید برای او فراهم شود.

این دیدگاه باید در خانواده‌ها و جامعه ما منعکس بشود و این نگاه ضعف و افسردگی به سالمندان تغییر یابد. اگر این نگاه در خدمتگزاران سالمندها چه در سازمان بهزیستی و چه در بیمه عوض شود، خدمات بهتر می‌شود.

• در کشورهای دیگر الگوی موفقی در برخورد با پدیده سالمندی داریم؟

مثلا در ژاپن در دهه ۸۰به واسطه تغییراتی که در جامعه به‌وجود آمد، با کاهش زادآوری و بهبود وضعیت اقتصادی و بهداشتی، پدیده سالمندی به‌وجود آمد. آنها بلافاصله قانون بازنشستگی‌شان‌را تغییر دادند و تا ۶۵سالگی آن را افزایش دادند.

در سازمان‌ها هم آمدند برخلاف ما از مشاوران سالمند استفاده کردند. یکی دیگر از کارهایی که در ژاپن انجام دادند، این است که در مهدکودک‌ها هم باز از سالمندان استفاده کردند چون سالمندان علاقه‌مند به داستانگویی برای بچه‌ها و نوه‌هایشان هستند. در زمینه تفریحات هم ژاپنی‌ها باشگاه‌هایی معادل همین کانون فرزانگان ما ایجاد کرده‌اند.

در اینجا ما با پتانسیل‌های مذهبی‌ای که داریم می‌توانیم سفرهای زیارتی راه بیندازیم، به شرط اینکه دستگاه‌های مختلف پای کار بیایند. در برنامه ششم ما حتما باید احکام مربوط به سالمندی را بیاوریم. پیشنهادهایی هم مطرح شده که امیدواریم حذف نشود.

• ایران در رتبه سوم سرعت پیرشدن جمعیت در جهان

سازمان ملل پیش‌بینی کرد جمعیت بالای ۶۰ سال ایران طی سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۵۰ با رشد ۲۶ درصدی به ۳۳ درصد کل جمعیت این کشور برسد و از نظر سرعت پیر شدن جمعیت رتبه سوم جهان را به‌خود اختصاص دهد. بر همین اساس «مؤسسه ابتکارات هاروارد برای بهداشت جهانی» با انتشار گزارشی به بررسی روند پیر شدن جمعیت جهان پرداخته و ایران را از نظر سرعت حرکت به سمت پیری جمعیت، در رتبه سوم جهان قرار داده است.

در واقع این یک واقعیت است که جمعیت جهان در حال پیر شدن است. افزایش سن جمعیت در جوامع انسانی تبعاتی همچون افزایش هزینه‌های درمانی و کاهش تعداد نیروی کار مولد را درپی دارد. این تبعات، هشدار‌هایی جدی برای بخش‌های اقتصادی و صنعتی کشور‌ها به‌شمار می‌رود اما تأثیرات پیری جمعیت همگی قابل پیش‌بینی نیستند. بالا رفتن سن جوامع چالش‌های جدی و ریشه‌ای غیرقابل پیش‌بینی‌ای را به‌وجود می‌آورد زیرا افرادی که در جامعه از سن بیشتری برخوردارند، علاوه بر عدم‌برخورداری از پتانسیل افراد جوان جامعه برای کار و تلاش، نیازهای متفاوتی نیز دارند.

براساس پیش‌بینی‌های بخش جمعیت سازمان ملل، تعداد افراد بالای ۶۰ سال جهان از ۸۰۰ میلیون نفر فعلی (که ۱۱ درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند) به بیش از ۲ میلیارد نفر در سال ۲۰۵۰ خواهد رسید یعنی ۲۲ درصد جمعیت جهان. همچنین پیش‌بینی شده که جمعیت جهان در فاصله سال‌های ۱۹۵۰ تا ۲۰۵۰، ۳/۷‌برابر شود اما تعداد افراد ۶۰ سال به بالا طی این مدت حدود ۱۰‌برابر خواهد شد. در این میان ضریب افزایش جمعیت افراد خیلی سالخورده، یعنی افراد ۸۰ سال به بالا، ۲۶ خواهد بود.

اما در کنار این افزایش درصد سالخوردگان از جمعیت جهان، روند برجسته دیگری را نیز می‌توان مشاهده کرد؛ کاهش بیماری‌ها. پیشرفت علم پزشکی در مبارزه با مشکلات ناشی از سالخوردگی و شیوه زندگی سالم‌تر، نه‌تنها موجب افزایش طول عمر شده بلکه شاخص‌های سلامت را میان افراد پیر جامعه بهبود بخشیده است.

در نتیجه، طول سال‌های ناخوشی در چرخه زندگی افراد کوتاه‌تر شده است. بنابراین، علاوه بر اینکه طول عمر افراد بیشتر شده، مدت زمانی که افراد می‌توانند در جامعه به‌کار و تلاش بپردازند نیز طولانی‌تر شده است.

هرچند افزایش سن جمعیت، هم در کشورهای توسعه یافته و هم در کشورهای در حال توسعه پدیده‌ای مشترک بوده، اما آمار‌ها نشان می‌دهد که ۱۰ کشوری که در سال‌۲۰۱۱ بیشترین درصد سالخوردگان بالای ۶۰‌سال را در ترکیب جمعیتی خود داشته‌اند، کشورهای توسعه‌یافته و یا کشورهای در حال‌گذار نظیر بلغارستان و کرواسی بوده‌اند. اما این روند تا سال ۲۰۵۰ تغییر خواهد کرد، به‌طوری که احتمالا کشورهایی چون کوبا نیز به این لیست اضافه خواهند شد و کشورهایی چون فنلاند و سوئد دیگر در زمره این کشور‌ها قرار نخواهند داشت.

ما خوشبختانه براساس توصیه‌های دینی که داریم، نگاه تقریبا مقدسی نسبت به سالمندان داریم اما متأسفانه در این زمینه کار نکرده‌ایم. به‌عنوان مثال کتاب‌هایی درخصوص احادیث مختص کودکان، نوجوانان، خانم‌ها و جوانان داریم اما برای سالمندان چیزی نداریم، درصورتی که تأکیدی که در این فرهنگ بر تکریم سالمندان شده، نسبت به خیلی مسائل بیشتر است. هیچ وقت نباید اینطور بیندیشیم که سالمند بیمار و از کار‌افتاده است. بیاییم نگاهمان را عوض کنیم باید روزنامه‌ها و رسانه‌ها به سالمند بیشتر توجه کنند. سالمندی نسبت به اعتیاد و بسیاری از آسیب‌های اجتماعی پدیده مهم‌تری است. دقت کنید که درصدی از جامعه ما هرگز اعتیاد را تجربه نمی‌کنند اما تمام جامعه روزی سالمند می‌شوند.

• صد سال به از این سال‌ها!

قرن بیستم با زندگی سخت و تلفات سنگینی که از جنگ‌های جهانی اول و دوم به جای گذاشت، مردان بسیاری را قبل از رسیدن به میانسالی از دنیا برد. زنان هم بعد از تحمل یک‌تنه تمام این مصیبت‌ها، معمولا عمر چندانی نمی‌کردند. اما از اواخر سده اخیر و با شروع قرن بیست و یکم همراه با پیشرفت‌های علم پزشکی و بهبود وضعیت زندگی، جمعیت سالمندان جهان یکباره افزایش پیدا کرد، طوری که آمار و اطلاعات منتشرشده از سوی مؤسسه ملی سالمندان آمریکا در سال ۲۰۰۶نشان می‌دهد که در سراسر دنیا حدود ۵۰۰میلیون نفر بالای ۶۵سال و بالاتر وجود دارد که پیش‌بینی می‌شود این رقم تا سال ۲۰۳۰به یک میلیارد نفر خواهد رسید.

پس عجیب نیست که در سال‌های گذشته تعداد کتاب‌ها و مقالاتی که به سلامت سالمندان ومراقبت‌های پزشکی این سنین اختصاص دارد تا این اندازه زیادشده. یکی از نمونه‌های داخلی این کتاب‌ها، «راهنمای سلامت سالمندان (۵۰سال به بالا)» است که با هدف معرفی بیماری‌ها و مهم‌ترین مشکلات سلامتی سالمندان نوشته شده و از سوی معاونت امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور به چاپ رسیده است.

در مقدمه این کتاب آمده: «سالمندی در حقیقت فرایندی است طبیعی که نمی‌توان از آن جلوگیری کرد و هیچ دلیلی برای نگرانی از این پدیده وجود ندارد. با مراقبت‌های مناسب می‌توان از عمر طولانی لذت برد و پیری سالم و بانشاطی همراه داشت و از هجوم بیماری و ضعف در امان بود. در این کتاب سعی شده است به نکاتی که می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد، اشاره شود». کاهش ریسک فاکتورهای قلبی، زندگی فعالی داشته باشید، استفاده صحیح از داروها، پیشگیری از افسردگی، کنترل فشار خون، کنترل کلسترول خون، دیابت، پوکی استخوان و سرطان پروستات، بخشی از عناوین این کتاب ۴۰صفحه‌ای است.