حفظ و ارتقاء جوانی جمعیت، اصلی‌ترین راهبرد حفظ کرامت سالمندی

دکتر پژمان بختیاری نیا گفت: تجربه سالمندی، مرهون پیشرفت و رشد تکنولوژی، گسترش و مراقبت‌های بهداشتی اولیه، پیدایش تکنولوژی جدید در پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌ها، بهبود شرایط اقتصادی- اجتماعی و به دنبال آن کاهش مرگ و میر و افزایش امید زندگی است، این در حالیست که این موفقیت بزرگ، بدون برنامه ریزی، آمادگی و سیاست گذاری صحیح می‌تواند به یکی از چالش‌های بزرگ کشور تبدیل شود.

وی با بیان اینکه افزایش جمعیت سالمند در کشور ما از شتاب بسیاری برخوردار است، افزود: سیاستگذاری و برنامه ریزی سیاسی- اقتصادی مبتنی بر تغییرات سنی جمعیت، در پاسخگویی به نیاز‌های آحاد جامعه از جمله سالمندان، اهمیت زیادی دارد.

دکتر بختیاری نیا ادامه داد: برنامه ریزی برای داشتن سالمندان توانمند، فعال و سالم در فاز جمعیتی آینده، می‌تواند سالمندی را تبدیل به یک فرصت مناسب برای جامعه کرده و از بسیاری از مشکلات اجتماعی و اقتصادی که ممکن است با سالمندی جمعیت ایجاد شود، جلوگیری کند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با بیان اینکه سیاست گذاری و برنامه ریزی جامع، باید متناسب با ویژگی‌های همه جانبه این گروه سنی انجام شود، اضافه کرد: حفظ و ارتقاء جوانی جمعیت، اصلی‌ترین راهبرد حفظ کرامت سالمندی و ارائه خدمات مطلوب به سالمندان است.

رئیس مرکز بهداشت خوزستان می‌گوید: سیاست گذاری در حوزه سالمندی، به عنوان یک فرآیند حائز اهمیت در نظام سیاسی و اجتماعی به منظور تعیین راهبردها، اهداف و برنامه‌های مربوط به سالمندان است، سیاست‌ها باید بر اساس اطلاعات علمی و تجربه‌های مستدل ارائه شوند تا به نتایج مثبتی منجر شوند.

وی با بیان اینکه روند طی شده در سیاست گذاری برای سالمندان، نیازمند آگاهی از شواهد مربوط به واقعیت‌های اجتماعی و جمعیت شناختی جامعه است، گفت: بررسی ساختار سنی جامعه و نیاز‌های آینده، از جمله مواردی است که باید در سیاست گذاری سالمندان در نظر گرفته شود، راهبری مؤثر به توازن میان مراقبت‌های بهداشتی، حمایت اجتماعی، ارتقای سلامت و بهره وری اقتصادی توجه می‌کند.

دکتر بختیاری نیا افزود: سیاست گذاری در امور سالمندان، نیازمند تعامل و هماهنگی میان سازمان ها، نهاد‌ها و سیاست گذاران است، این همکاری‌ها باید بر اساس داده‌ها و شواهد علمی صورت گیرد و با هدف ارائه مشاوره، ارزیابی و بهبود عملکرد در امور سالمندان انجام شود.

تهیه سند ملی سالمندان

وی هدف از تدوین و تهیه سند ملی سالمندان را پاسخ هماهنگ به چالش‌ها و فرصت‌های افزایش تعداد سالمندان کشور به عنوان چارچوبی برای هدایت سیاست گذاری ها، برنامه‌ها و فعالیت‌های مرتبط با امور این قشر از جامعه عنوان کرد و ادامه داد: هدف اصلی سند ایجاد جامعه‌ای بدون تبعیض سنی و رسیدن به بهترین پیامد برای همه سنین است.

به گفته دکتر بختیاری نیا؛ بر مبنای این سند، دولت با فراهم کردن یک چارچوب عملیاتی، راهبری، هماهنگ سازی و حمایت تمامی سازمان ها، گروه‌ها و نهاد‌ها را برای پرداختن به موضوع مهم و پیچیده سالمندی حمایت خواهد کرد.

وی گفت: دستگاه‌های عضو شورای ملی سالمندان باید برنامه‌ها و فعالیت‌های مرتبط با سالمندی دستگاه خود را منطبق بر سند ملی سالمندان کشور تدوین کنند، این دستگاه‌ها باید با تعاملی هم افزا، هماهنگ و با تعاملات بین بخشی سازنده به منظور تحقق اهداف سند ملی سالمندان تلاش کنند.

دکتر پژمان بختیاری نیا افزود: اهداف سند یادشده که با توجه به اسناد بالا دستی (قانون اساسی و سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه سلامت و سیاست‌های کلی جمعیت) و بررسی وضعیت موجود و شرایط مطلوب تدوین شده است، برقراری عدالت در تامین سلامت و رفاه اجتماعی حوزه سالمندان است.

وی ادامه داد: مهم‌ترین  جهت گیری‌های لحاظ شده در هر هدف جهت تعیین راهبرد‌ها و سیاست‌های اجرایی شامل موارد زیر است:

۱-ارتقا سطح فرهنگی جامعه در خصوص پدیده سالمندی  که راهبرد‌های آن مشتمل است بر استفاده از ظرفیت‌های رسانه‌ها در راستای ارتقای منزلت سالمندان و بهره مندی از توان دستگاه‌های اجرایی و ظرفیت‌های بخش خصوصی، تعاونی و سازمان‌های مردم نهاد در راستای احیا و ارتقای منزلت سالمندان است.

۲-توانمند سازی سالمندان که راهبرد‌های آن شامل آموزش و مهارت آموزی فرد و مراقبین سلامت سالمندان  و ایجاد توسعه محیط‌های توانمند ساز و توسعه مشارکت اجتماعی سالمندان است.

۳- حفظ و ارتقاء سلامت جسمی روانی اجتماعی و معنوی سالمندان که راهبرد‌های آن شامل توسعه کمی و کیفی اقدامات پیشگیرانه و خدمات درمانی، توسعه کمی و کیفی خدمات توان بخشی و خدمات سلامت معنوی و معنا داری زندگی برای سالمندان  است.

۴-تقویت حمایت‌های اجتماعی برای ارتقاء سرمایه‌های اجتماعی که راهبرد‌های آن شامل تامین معیشت   خدمات مالی به سالمندان و توسعه و تقویت خدمات نگهداری از سالمندان و حمایت از توسعه خدمات اجتماعی، دینی، معنوی، فرهنگی، هنری، تفریحی و سیاحتی سالمندان است.

۵- توسعه زیر ساخت‌های مورد نیاز در امور سالمندی که راهبرد‌های آن شامل تامین سرمایه انسانی و توسعه فناوری در خدمت رسانی به سالمندان، مدیریت آمار و اطلاعات سالمندان و نهاد سازی در حوزه سالمندی است.

۶-تامین منابع مالی پایدار برای نظام حمایتی از سالمندان که راهبرد‌های آن مشتمل است بر تامین منابع مالی مورد نیاز برای اجرای سند و خدمات حوزه سالمندی و تخصیص عادلانه و بهینه منابع  مالی.

وی می‌گوید: با وجود اینکه سند ملی سالمندان، یک چارچوب خوب برای هدایت سیاست‌ها در حوزه سالمندی است، چالش‌های عمده‌ای نیز در مسیر اجرایی کردن سند ملی سالمندان وجود دارد که مهمترین آن‌ها عبارت از فقدان برنامه عمل ملی برای سند ملی سالمندان، وجود نداشتن ضمانت قانونی در اجرای مفاد سند، نبود اعتبار مشخص برای هر نهاد/ سازمان عضو شورای ملی سالمندان به منظور اجرایی کردن سند، نیاز به تقویت ساختاری و عملکردی دبیرخانه شورای ملی سالمندان و در اولویت نبودن حوزه سالمندی برای سیاست گذاران بالا دستی است.

به گفته دکتر بختیاری نیا؛ با پرداختن به چالش‌های یاد شده امکان سیاست گذاری هماهنگ بین وزارتخانه‌ها و نهاد‌های عضو شورای ملی سالمندان فراهم می‌شود.

نقش سازمان های مردم نهاد و غیردولتی در خدمات دهی به سالمندان

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با بیان اینکه سازمان‌های مردم نهاد و غیردولتی نقش مهمی در ارائه خدمات به سالمندان دارند، افزود: همکاری با این سازمان‌ها می‌تواند شامل؛ تأمین منابع مالی، ارائه خدمات به محل زندگی سالمندان، بهبود شبکه حمایت اجتماعی و آموزش و آگاهی بخشی در زمینه سالمندی باشد.

وی با بیان اینکه بخش خصوصی نیز می‌تواند در ارائه خدمات به سالمندان دخیل شود، ادامه داد: مثلاً، بیمارستان‌ها و مراکز نگهداری اقامتی سالمندان خصوصی، شرکت‌های دارویی و شرکت‌های فناوری سلامت می‌توانند با بخش دولتی همکاری کنند تا خدمات بهتری به سالمندان ارائه کنند.

دکتر پژمان بختیاری نیا می‌گوید: جوامع محلی وقتی که در مراقبت و حمایت از سالمندان مشارکت کنند، می‌توانند راهکار‌های موثری برای حمایت از این افراد ارائه کنند، مثلاً، تشکیل شبکه‌های اجتماعی محلی، تربیت و آموزش افراد در خصوص نیاز‌ها و مشکلات سالمندان می‌توانند نمونه‌هایی از این همکاری باشد.

وی اضافه کرد: به طور کلی همکاری‌های میان بخشی در امور سالمندان، برای ارتقای سطح خدمات و مراقبت ارائه شده به سالمندان، ارتقاء سلامت، مشارکت اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی آنان  ضروری است و امیدواریم با اهتمام بیش از پیش سیاستگذاران حوزه سلامت سالمندان در نهاد‌های مختلف، زمینه همکاری‌ها  تعاملات هم افزا و نیل به اهداف تعیین شده در سند ملی  سالمندان محقق شود.