طرح دفتر پیشگیری از معلولیتها

عنوان طرح:  طرح آگاهسازی پیشگیری از معلولیتهای دوران سالمندی

بیان مسئله:

امروزه افزایش امید به زندگی و کاهش سطح باروی و زاد و ولد موجب بالا رفتن شمار سالمندان نسبت به کل جمعیت شده است و این رشد فزاینده افراد مسن همچنان ادامه دارد.

سالمندی یک پدیده طبیعی بوده و به تنهایی باعث بروز بیماری نمی شود اما ارتباط بین سالمندی و بیماری رابطه ای شناخته شده است.

در واقع میزان مرگ ناشی از تمام بیمارهای مهم با افزایش سن زیاد می شود و علت این امر بیشتر مربوط به کاهش توانایی افراد سالخورده در پاسخ دهی به فشار خارجی می باشد.

طبق پیش بینی کارشناسان سازمان ملل متحد، جمعیت افراد مسن جهان به مراتب بیشتر از سایر گروههای سنی در حال رشد است. طبق گزارش این سازمان از هر نه نفر جمعیت جهان، سن یک نفر بیش از ۶۰ سال است و انتظار می رود تا ۱۰ سال آینده ۲۰۰ میلیون نفر بر جمعیت سالخوردگان اضافه شود و تا سال ۲۰۵۰ میلادی جمعیت آنها از یک میلیارد به دو میلیارد نفر برسد.

به عبارتی جمعیت سالمندان به بیش از ۲۱% جمعیت یعنی حدودیک نفر از هر ۴ نفر افزایش یابد.تخمین ها حاکی از آن است که تا ۵ سال آینده جمعیت بیش از ۶۰ ساله دنیا از جمعیت کمتر از ۵ سال پیشی خواهد گرفت و ۸۰% از این جمعیت سالمند در کشورهای در حال توسعه مستقر خواهند بود. براساس تعریف سازمان ملل متحد کشوری که بیش از ۷% کل جمعیت اش سالمند باشد، کشوری سالمند به حساب می آید.

با توجه به اینکه براساس آخرین آمارها حدود ۷/۵ تا ۷ درصد جمعیت کشور را سالمندان تشکیل می دهند و حتی در بعضی استانهای کشورمان، جمعیت سالمندان به بیش از ۸ درصد کل جمعیت آن استان نیز می رسد، زنگ خطر برای ایران زده شده است گیلان با ۱/۸ درصد گروه سنی ۶۵ سال و بالاتر، مسن ترین استان کشود و سیستان و بلوچستان با ۶/۴۷ درصد در گروه  سنی۱۴-۰ سال، جوان ترین استان کشود می باشد.

در ۵ تا ۱۰ سال آینده جمعیت سالمند کشور افزایش می یابد و مسئله مهم ما، مسئله سالمندی خواهد بود.اولین مسئله، ومشکل عمده در رابطه بااین گروه ، فقر آموزش است این آموزش باید برای گروههای مختلف  ازجمله فرد سالمند و مراقبین سالمند صورت گیرد.

پزشکان، پیراپزشکان، پرستاران و بیمارستان ها که مسئولیت پرستاری از سالمندان بالای ۶۰سال را به عهده دارند و حتی مراقب، مدیر و یا حتی آشپزی که در آن مجموعه به نوعی با سالمندان در ارتباط است، باید آموزش های خاصی را ببینند.

باید توجه داشت که ارتقای سلامت سالمندی و توجه به نیازهای مراقبتی سالمندان در جوامع مختلف، متفاوت بوده و از عوامل متعددی از جمله شرایط فرهنگی – اجتماعی – اقتصادی آن جامعه تأثیر می پذیرد.

و مسلماً دست یافتن به نیازهای اصلی این گروه متسلزم انجام پژوهشهای متعددی می باشد،لذا این پژوهش با هدف تبیین نیازهای سالمندان انجام خواهد شد به امید آنکه از یافته های آن بتوان برای برنامه ریزی آموزش و ارتقاء سطح آگاهی افراد استفاده نمود.

البته در این میان انتخاب گروههای هدف مناسب (برای آموزش) به ویژه در گروه پیش از سالمندی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.

هدف کلی:

پیشگیری از معلولیت های دوران سالمندی

اهداف اختصاصی:

۱-    تعیین نوع نیازهای جسمی (نوع اختلال، بیماری یا معلولیت) سالمندان و میانسالان

۲-    اولویت بندی عوامل و علل ایجاد کننده معلولیت

۳-    تعیین نوع مداخله (ازتقایی ، پیشگیری اولیه ،پیشگیر ثانویه ،پیشگیری ثالثیه)

۴-    افزایش آگاهی سالمندان و افراد میانسال (قبل از دوران سالمندی) درخصوص پیشگیری از معلولیتها

۵-    مقایسه افزایش میزان آگاهی در دو گروه سالمند و میانسال

۶-    مقایسه تأثیر روشهای مختلف آموزشی در افزایش میزان آگاهی

۷-    تدوین برنامه جامع پیشگیری از معلولیتهای دوران سالمندی

روش اجرا:

 این مطالعه توصیفی و از نوع مقطعی بوده و منظور از آن شناسایی نیازهای موجودوسپس اولویت بندی عوامل ایجاد کننده معلولیت برای تعیین موضوعات مورد نیاز آموزشی گروه هدف می باشد تا بتوان به تدوین یک برنامه جامع پیشگیری از معلولیتهای دوران سالمندی دست یافت.

جامعه هدف عبارتند از: افراد سالمند بالای ۶۰ سال و افراد در سنین قبل از سالمندی (۶۰ – ۴۵ سال)

اطلاعات موردنیاز در قالب پرسشنامه و از طریق مصاحبه با گروه هدف جمع آوری خواهدشد.مصاحبه کنندگان نیز از قبل انتخاب شده و تحت آموزش های لازم قرار گرفته اند.

 حجم نمونه عبارتست از ۱۶۰۰ نفر که در ۴ استان مازندران، یزد، هرمزگان و خراسان جنوبی (بطور متوسط در هراستان ۴۰۰ نفر) در نظر گرفته شده است.

در هراستان، این ۴۰۰ نفر در قالب ۱۰ خوشه شهری و ۱۰ خوشه روستایی در نظر گرفته شد.

تعیین تعداد خوشه ها در سطح استان (به تفکیک شهر و روستا) بصورت تصادفی انجام شد و توزیع خوشه ها در هریک از مناطق شهری و روستایی شهرستان نیز بصورت تصادفی و به شکل زیر خواهد بود:

مکان اجرای طرح:

مرحله اول: ۴ استان خراسان جنوبی، یزد، مازندران و هرمزگان

مرحله دوم: سراسر کشور

زمان اجرای طرح :

مرحله اول  طرح (مرحله پژوهش) شامل جمع آوری اطلاعات، اجرا، ارزشیابی در پایان اجرا ،ارزشیابی در ۶ ماه بعد وتحلیل اطلاعات  تا پایان تیرماه ۹۳ و مزحله دوم طرح تا شهریور ۹۴ بیش بینی شده است.

اعتبار مورد نیاز: