تهدید سلامت روان؛ واقعیت پنهان دوران سالمندی

به گزارش خبرگزاری ایمنا، سالمندی پدیده‌ای طبیعی است که افراد به مرور زمان با آن مواجه می‌شوند و تغییرات این دوره شامل تغییرات جسمی و روحی می‌شود که تمام ابعاد زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و خصوصیات خاص خود را دارد؛ سن سالمندی برای هر فرد متفاوت خواهد بود و افراد نیز شرایط متفاوتی را در این سنین تجربه خواهند کرد.

سالمندان یکی از اقشار آسیب‌پذیر جامعه محسوب می‌شوند که مراقبت‌های ویژه‌ای نیاز دارند و اطرافیان و فرزندان آنها باید نسبت به این موضوع آگاهی داشته باشد، همچنین با پیر شدن جمعیت بعضی جوامع، مقوله‌ای تحت عنوان سالمندی پویا مطرح شده است که بر آماده کردن افراد به ویژه جوانان برای دوران سالمندی خود تاکید دارد.

به منظور داشتن سالمندی پویا به افراد توصیه می‌شود همواره در طول زندگی خود، داشتن سبک زندگی سالم، رژیم غذایی مناسب و تحرک کافی را مد نظر داشته باشند و از عوامل آسیب‌زا مانند استعمال دخانیات پرهیز کنند؛ ورزش کردن و داشتن تحرک جسمانی می‌تواند روند پیر شدن سلول‌های بدن را کندتر کند، منجر به پیشگیری از زوال عقل شود و تقویت سیستم ایمنی، بهبود انعطاف‌پذیری، افزایش کیفیت خواب و کاهش دردهای عضلانی و استخوانی را به همراه داشته باشد.

در این میان، علاوه بر لزوم توجه به سلامت جسمانی هرچه بیشتر سالمندان، حفظ و ارتقای سلامت روان آنها از جمله مهم‌ترین موضوعاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد، چراکه سلامت روان افراد تأثیر مستقیمی بر سلامت جسمانی و کیفیت زندگی آنها خواهد داشت، از همین رو افراد می‌توانند برای داشتن زندگی سالم و شاد در دوران سالمندی، از نظر اجتماعی فعال باشند و یادگیری مهارت‌های جدید را مد نظر قرار دهند.

استرس یکی از مشکلاتی است که سالمندان با توجه به تغییرات رخ داده در زندگی با آن مواجه می‌شوند و با توجه به اینکه استرس تأثیر نامطلوبی بر حافظه، تصمیم‌گیری و حتی خلق و خو دارد، افراد برای داشتن دوران سالمندی سالم باید محیطی امن برای خود فراهم کنند و سعی در کاهش استرس و اضطراب خود داشته باشند که برای انجام این اقدام می‌توانند از انجام فعالیت‌های مورد علاقه و لذت‌بخش و تکنیک‌های مدیتیشن بهره‌مند شوند.

سالمندی پویا؛ مقوله قابل توجه جوامع

با توجه به اهمیت حفظ سلامت روان افراد در دوران سالمندی و لزوم توجه فرزندان به این موضوع، سمیه طاهری، روانشناس و مشاور خانواده در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به لزوم حفظ سلامت روان در دوران سالمندی اظهار کرد: اهمیت داشتن سلامت روان و حفظ و ارتقای آن در تمام اقشار و سنین بر هیچ فردی پوشیده نیست، اما اهمیت سلامت روان در دوران سالمندی ممکن است بیشتر و به نحوی دیگر نمود پیدا کند و این در حالی است که بسیاری از افراد توجهی به این موضوع ندارند.

وی افزود: دوران سالمندی دورانی است که افراد توانایی‌های جسمی خود را به تدریج از دست می‌دهند، برخی از آنها به سن بازنشستگی می‌رسند، ممکن است دوستان بسیاری را از دست داده باشند یا فرزندان آنها به دلایل متعددی از جمله دغدغه‌های روزمره، اشتغال یا ازدواج، کمتر به آنها سر بزنند و سلامت روان سالمندان تحت‌الشعاع تمام این موضوعات قرار می‌گیرد.

روانشناس و مشاور خانواده با اشاره به اینکه برخی از سالمندان در دوران سالمندی خود خانه‌نشین می‌شوند و انزوای اجتماعی و تنهایی را تجربه می‌کنند، تصریح کرد: با توجه به اینکه جمعیت بسیاری از کشورهای جهان رو به پیری و سالمندی می‌رود، بسیاری از متخصصان بر مقوله سالمندی پویا تاکید دارند.

طاهری با اشاره به اینکه اختلالات روانی بسیاری می‌تواند تهدید کننده سلامت افراد در سنین سالمندی باشد، ادامه داد: بسیاری سالمندان با رسیدن به بازنشستگی احساس هدفمندی، عزت نفس و اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهند و به نوعی زندگی خود را بدون معنا تلقی می‌کنند که یادگیری فعالیت یا مهارتی جدید می‌تواند به بهبود شرایط آنها کمک کند.

وی با بیان اینکه سالمندی می‌تواند فرصت مناسبی برای انجام فعالیت‌هایی باشد که افراد تحت تأثیر دغدغه‌های خود هرگز برای آن وقت نداشته‌اند، گفت: همانطور که داشتن ضعف جسمانی و ابتلاء به بیماری‌ها می‌تواند بر سلامت روان افراد در دوران سالمندی تأثیر بگذارد، بیماری‌های روحی و روانی و درگیر شدن با اختلالاتی از جمله افسردگی نیز می‌تواند کیفیت زندگی سالمندان را کاهش دهد و منجر به تضعیف سلامت جسمانی آنها شود.

برای تغییرات آمادگی داشته باشید

روانشناس و مشاور خانواده با تاکید بر اینکه فرزندان نباید در سنین سالمندی والدین خود را تنها رها کنند، اضافه کرد: جوانان باید به یاد داشته باشند که والدین آنها که اکنون به سنین سالمندی و پیری رسیده‌اند، بیشتر اوقات زندگی خود را صرف معنا بخشیدن به زندگی آنها و ارتقای کیفیت زندگی و رفاه فرزندان و خانواده خود کرده‌اند و سنین پیری و سالمندی از جمله فرصت‌های مناسبی است که فرزندان می‌توانند برای قدردانی از زحمات والدین، از آنها مراقبت داشته باشند.

طاهری با بیان اینکه سالمندان کوله‌باری از تجربه مهارت به همراه دارند و می‌توانند راهنمای خوبی برای فرزندان و خانواده خود باشند، افزود: با توجه به اینکه پیری و سالمندی تمام ابعاد زندگی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، توصیه می‌شود که افراد از سنین بزرگسالی برای این تغییرات آماده باشند و سبک زندگی مناسبی را برای داشتن سالمندی پویا مد نظر قرار دهند.

وی با اشاره به اینکه داشتن ارتباط مؤثر با دیگر افراد و شرکت در کارگاه‌هایی که برای سالمندان برگزار می‌شود می‌تواند راهکار مؤثری برای حفظ سلامت روان افراد در دوران سالمندی باشد، تصریح کرد: رسیدن به سن سالمندی می‌تواند برای افراد استرس‌آور باشد، اما سالمندان می‌توانند این سنین را فرصت مناسبی برای استراحت کردن، آموختن مهارت‌های جدید و وقت گذراندن با اعضای خانواده محسوب کنند.