اثر دکتر رضا کیانی

انتشار کتاب ویژگی های اقتصادی اجتماعی سالمندان در ایران

کتاب ویژگی های اقتصادی اجتماعی سالمندان در ایران اثر دکتر رضا کیانی جمعیت شناس و عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جمعیت کشور منتشر شد.

مولف این در مقدمه این کتاب آورده است: امروزه توجه به پژوهش‌های سالمندی و بررسی وضعیت و چگونگی آن در تمامی کشورها، به موضوعی مهم و کاربردی در مطالعات اجتماعی بدل شده است. سالمندی در جامعه پیامد‌ها و نگرانی‌هایی ایجاد می‌کند.

طبیعی است با افزایش سهم جمعیتِ سالمند در کشور، موضوعات و مسائل مربوط به سالمندی نیز اهمیت وافری پیدا می‌کند.

یکی از مهمترین این موضوعات، شناخت از ابعاد و ویژگی‌های جمعیت سالمند از منظر شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی است.

شناسایی از وضعیت مورد نظر، محور مطالعات و برنامه ریزی برای سالمندان قلمداد می‌شود.

هرچه ابعاد دقیقتری از وضعیت سالمندی در اختیارداشته باشیم، برنامه ریزی، سیاست گذاری و اجرای اقدامات مطلوبتری خواهیم داشت.

در بخش دیگری از این کتاب آمده است: سالخوردگی جمعیت پیامد انتقال جمعیتی است؛ در این فرایند سهم جمعیت جوان کاهش و سهم جمعیت با سن بالا افزایش می‌یابد.

امروزه با مطالعه تغییرات و تحولات جمعیتی، شاهد افزایش سهم جمعیت سالمند در جهان هستیم. اگر در سال ۱۹۵۰ میلادی نسبت افراد سالمند به سایر افراد جامعه در جهان ۱ به ۱۲ بوده است، پیش بینی می‌شود در سال ۲۰۲۵ این نسبت بصورت ۱ به ۷ تغییر یابد.

اگر از موضوعِ وجودِ زیر ساخت‌های لازم درکشور‌های توسعه یافته که اکنون نرخِ رشد جمعیتی پایینی را تجربه می‌کنند (مرحلۀ سالمندی) و کشور‌های در حال توسعه که در آستانه رسیدن به مرحلۀ سالمندی هستند (همچون جمهوری اسلامی ایران) چشم بپوشیم، از این نکته نمی‌توان غافل بود که کشور‌های در حال توسعه، آهنگ سریعتری را از نظر نرخ سالمندی دارا هستند. این مسئله در خصوص ایران نیز قابل ذکر است. به دلیل کاهش نرخ رشد باروری در دهه‌های اخیر، از یکسو و افزایش امید زندگی از سوی دیگر، بزرگترین ویژگی جمعیتی آیندۀ ایران، سالمندی جمعیت خواهد بود.

با مشاهده تغییرات سالمندی در ایران درمی یابیم شاخص سالمندی در ایران رو به افزایش و سهم جمعیت ۰-۱۴ ساله رو به کاهش است.

اگر در سال ۱۳۳۵ تعداد سالمندان (۶۵ ساله و بیشتر) ۷۵۱۶۰۷ نفر بالغ بوده است (زیر ۴ درصد جمعیت)، بر اساس آخرین سرشماری انجام شده در ایران به ۴۸۷۱۵۱۸ نفر رسیده است. (بالاتر از ۶ درصد).

به طور خلاصه، شاخص‌های اقتصادی مورد مطالعه در این اثر پژوهشی عبارتند از شاخص پیری، نسبت وابستگی، نسبت حمایت بالقوه، توزیع سالمندی و وضع فعالیت سالمندان.

شاخص‌های اجتماعی ذکر شده نیز شامل وضعیت پوشش‌های بیمه‌ای و حمایتی سالمندان، نسبت جنسی و وضعیت سواد سالمندان است.

پژوهشکده مهندسی و علوم پزشکی جانبازان و کتابنامه این کتاب را در بهمن ۱۴۰۱ با شمارگان ۳۰۰ نسخه منتشر کرده است.