استاندارد «خدمات کتابخانه عمومی برای سالمندان» منتشر شد

استاندارد «خدمات کتابخانه‌های عمومی برای سالمندان» به همت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با همراهی و همفکری ده نهاد مرتبط با سالمندی، به منظور ارائه خدمات باکیفیت برای سالمندان در کتابخانه‌های عمومی، تدوین و منتشر شد.

بر این اساس از سال ۱۳۹۷ که تدوین استاندارد «خدمات کتابخانه‌های عمومی برای کودکان و نوجوانان» آغاز شد، ایده تدوین استاندارد خدمات کتابخانه‌های عمومی برای سالمندان نیز شکل گرفت؛ در سال ۱۳۹۸ مطالعات اولیه انجام شد؛ متن‌ها و مستندات مرور شد و در پاییز همان سال پیش‌نویس استاندارد بر مبنای رهنمودهای بین‌المللی و اسناد بالادستی تدوین شد. این پیش‌نویس توسط افراد مختلف بارها بررسی و ارتقا داده شد. در نهایت پس از اصلاحات چندباره، آبان ۱۳۹۹ متن برای عرضه به کمیسیون فنی (مرکب از نمایندگانِ سازمان‌های مسئول و دست‌اندرکار در موضوع سالمندی) عرضه شد. در نهایت، متن بازبینی بر مبنای نظرات اعضای محترم کارگروه، طی دو جلسۀ کمیسیون فنّی در آذر ۱۳۹۹ مرور و مصوّب شد.

این استاندارد دارای چند ویژگی مهم است؛ از جمله ویژگی‌های این استاندارد یکپارچگی با اسناد فرادستی (ملّی) و بهره‌گیری از خرد جمعی است. به منظور حفظ یکپارچگی و تناسب این سند، در راستای قوانین و اسناد فرادستی، مراجع، شناسایی، گردآوری و بررسی شد و در موارد مقتضی مورد ارجاع قرار گرفت.

ویژگی دیگر آن است که در تدوین سند از نقطه نظرات کارشناسی و ارزشمند اشخاص حقیقی و حقوقی صاحب‌نظر و دست اندرکاران بهره‌گیری شده است. طی مکاتبه با سازمان های مرتبط، نمایندگان معرفی شده، در قالب کمیسیون فنی استاندارد همکاری داشتند.

مطالعه و بررسی جامع نگرانه به منابع مرتبطی که در حوزه کتابخانه های عمومی در سطح بین المللی مورد استفاده قرار می گیرد از جمله ویژگی های دیگر این استاندارد است. این منابع، موجب یکپارچگی و همگام بودن با منابع مهم روزآمد در این حوزه را باعث می شود. دیگر ویژگی این منبع، هماهنگی با دیگر استانداردهای تدوین شده نهاد کتابخانه های عمومی کشور و همخوان با الگوی خدمت محور است.

در تدوین این استاندارد، بهاره ابراهیمی(مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم پزشکی شیراز)، عبدالله جعفری (نهاد کتابخانه های عمومی کشور)، اعظم خرّم (سازمان بهزیستی کشور و دبیرخانه شورای ملی سالمندان)، حمید رحمتی (اداره کل کتابخانه های عمومی استان زنجان)، حسن رضایی پندری (مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد)، شروان شعاعی (مرکز تحقیقات سلامت سالمندان دانشگاه علوم پزشکی تهران و مؤسسه کهریزک)، اکبر عزیزی (پژوهشکده سالمندی دانشگاه علوم پزشکی تبریز)، محمدرضا فرجی (اداره کل کتابخانه های عمومی استان قزوین)، ریحانه کریمی (فرهنگسرای سالمندان (امید))، داود ملکی (بنیاد فرهنگ سالمندی)، عاطفه نوری زاده (صندوق بازنشستگی کشوری)، ابوذر وهاب زاده (کمیته امداد امام خمینی)، علی یاوری(سازمان فرهنگی-هنری شهرداری تهران) و ناهید بنی‌اقبال، نسرین تیموری، غلام‌رضا عمرانی، اسماعیل وزیری و عبدالمحمود رضوانی، در قالب کمیسیون فنی استاندارد همکاری کردند.

گفتنی است، با حرکت به نسبت سریع کشور به سمت سالمندی جمعیت، توجه به این مهم در دستور کار وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های قانون‌گذاری کشور قرار گرفته است. از جمله در سند چشم‌انداز ایران ۱۴۰۴، نقشۀ تحول نظام سلامت در افق ۱۴۰۴، سند دستاوردها، چالش‌ها و افق پیش روی نظام سلامت بر موضوع سالمندی و همکاری همه‌جانبه دستگاه‌های اجرایی کشور در این زمینه تأکید شده است. در این اسناد به طور کلی، و در سند جامع سالمندی به طور اخص، مأموریت‌هایی برای یکایک وزارتخانه‌های کشور در نظر گرفته شده است تا این موضوع به صورت فراگیر در دستور کار سازمان ها و نهادهای کشور قرار گیرد. کتابخانه‌های عمومی به‌عنوان بخشی از ارکان خدمات عمومی جامعه باید با ارائه خدمات و برنامه‌های متناسب سالمندان در حمایت از این قشر سهیم شوند. بر این اساس نهاد کتابخانه های عمومی کشور به عنوان یکی از سازمان های ارائه دهنده خدمات اجتماعی-فرهنگی، نگاه ویژه به مبحث سالمندی را به عنوان یکی از خطوط سیاستی در پیش گرفت.