روزی به نام یاری‌رسانان توان‌خواهان

به گزارش خبرگزاری ایمنا، هرساله مؤسسه‌های خیریه در سراسر جهان برای بهبود شرایط زندگی نیازمندان، کودکان بی‌سرپرست یا بدسرپرست، پناهندگان، بیماران و حیوانات تلاش می‌کنند و با فعالیت‌های خود به میلیون‌ها موجود زنده، امید زندگی دوباره می‌دهند، به احترام کارهای بزرگ و زیبایی که مؤسسات خیریه در طول سال انجام می‌دهند، سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۲ تصمیم گرفت که در تقویم روزی را به عنوان «روز جهانی خیریه» نام‌گذاری کند و سالروز مرگ «مادر ترزا» سمبل قابل احترامی از کار خیرخواهانه است و انتخاب این روز به تلاش‌های خستگی‌ناپذیر او در امور خیریه و کمک به هم‌نوع اشاره دارد.

امام علی (ع) در روایتی می‌فرماید: «خوشا به حال آنکه به بندگان خدا نیکی کند و برای آخرت خود زاد و توشه برگیرد.»، بنابراین از جمله مفاهیم ارزشمندی که در آموزه‌های دینی به خصوص قرآن کریم، مورد عنایت و توجه قرار گرفته و به آن سفارش شده، احسان و نیکوکاری است؛ احسان و نیکوکاری کارکردهای زیادی در عرصه‌های فردی، اجتماعی، فرهنگی و معنوی دارد و مؤمنان و انسان‌های صاحب خرد و اندیشه در هر عصر و نسلی، سعی و تلاش کرده‌اند خود را به صفت و ویژگی احسان و نیکوکاری، آراسته سازند.

بر این اساس پنجم سپتامبر مصادف با نیمه شهریور، روز جهانی خیریه است که فرصتی دوباره را فراهم کرد تا ضمن گرامیداشت این روز از زحمات تمامی نیکوکاران و فعالان امور خیریه قدردانی کنیم، درواقع این روز بهانه‌ای است برای تجدید پیمان با تمام فعالان اجتماعی در سازمان‌های خیریه که با همیاری یکدیگر در مسیر ساختن جهانی بهتر برای تمام انسان‌ها تلاش می‌کنند، از بین خیل خیران پای صحبت‌های محمدحسین سیفی نشستیم و چند ورقی از دفتر تلاش‌های این فعال اجتماعی را از نظر می‌گذرانیم.

فعالیت‌های بنیاد خیریه، زندگی بسیاری از توان‌خواهان را متحول کرده است / ‏افراد سالمند را به معنای واقعی احیا کردیم

محمدحسین سیفی، مشاور فرهنگی و آموزشی بنیاد خیریه سپهر در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا درباره حس فعالیت در بنیاد خیریه می‌گوید: از فرزندان، زنان روستایی و سالمندان خواستیم که دل‌نوشته‌های خود را برایمان بفرستند، با مطالعه متن‌های دست‌نویس آن‌ها متوجه شدت ذوق و شادی درونی‌شان می‌شوی و به وضوح معلوم است که فعالیت‌های بنیاد خیریه، زندگی بسیاری از آن‌ها را متحول کرده است؛ با چشمان خود دیده‌ام خانمی را که با شش فرزند در حال فعالیت و درآمدزایی است و به خاطر حمایتی که از او شد، بسیار عرض ارادت نسبت به خیران و حامیان کسب‌وکار خود دارد.

وی با تاکید بر اینکه قصد بهبود معیشت افراد را داریم و تنها مقداری هزینه و سرمایه در اختیار این افراد نمی‌گذاریم، بلکه اشتغال‌زایی می‌کنیم یا مهارت‌هایی در حوزه‌های مختلف به آن‌ها آموزش می‌دهیم، می‌افزاید: توجه ویژه‌ای به تقویت جنبه‌های فرهنگی، علمی و آموزشی خانواده‌های مددجو داریم و سعی می‌کنیم متناسب با نیازهای آن‌ها خدماتی را ارائه دهیم و از تمام مددجویان و توان‌خواهانی که استعداد یا مهارت خاصی داشته باشند، حمایت می‌کنیم.

مشاور فرهنگی و آموزشی هیئت مدیره بنیاد خیریه سپهر با اشاره به اینکه افراد سالمند را به معنای واقعی احیا کردیم، ادامه می‌دهد: این سالمندان، افرادی هستند که شاید کسی سراغی از آن‌ها نگیرد یا به دیدار آن‌ها نیاید، به همین سبب سعی می‌کنیم برای آن‌ها مراسم‌هایی همچون جشن تولد و کلاس‌های توانمندسازی برگزار می‌کنیم؛ یکی از سالمندان استعداد سرودن شعر داشت و با جمع‌آوری اشعار او در تلاش هستیم تا آن‌ها را در قالب کتابی چاپ و منتشر کنیم، همچنین یکی از سالمندان در هنر خوشنویسی استعداد زبان‌زدی داشت و با کمک خیران و مسئولان بنیاد خیریه، نمایشگاه استانی خوشنویسی برای عرضه آثار او برگزار کردیم.

فرزندانم شوق زندگی در مراکز شبه خانواده خیریه را داشتند / ‏یاری رساندن به توان‌خواهان، انرژی مثبت مضاعفی به انسان می‌دهد

سیفی عنوان می‌کند: روزی که به بازدید یکی از مراکز شبه خانواده رفته بودم، دختری را دیدم که داخل این مرکز که همچون خانه او بود، نشد و گفت که باید در کلاس موسیقی شرکت کند و یک ماشین به دنبال او می‌آید تا او را به کلاس ببرد، از آن زمان شروع کردیم به استعدادیابی فرزندان در مراکز و کافی است استعداد یا مهارت خاصی را در این فرزندان پیدا کنیم تا با تلاش خود و حمایت بنیاد خیریه بتواند در مسیر رشد و بروز مهارت‌های خود قدم بردارد؛ در حال حاضر کلاس‌های مختلفی همچون نویسندگی، کامپیوتر، طراحی، فن‌بیان و سخنوری، قصه‌نویسی و حتی کلاس‌های آموزشی برای افزایش آمادگی در آزمون کنکور سراسری و هر کلاسی که نیاز این فرزندان باشد، برای آن‌ها برگزار می‌کنیم.

وی با بیان اینکه یکی از فرزندان این مراکز شبه خانواده توانست رتبه استانی در رشته نویسندگی کسب کند و وارد مسابقات کشوری شود، اضافه می‌کند: اگر فرزندان نیاز به آموزش مهارتی داشته باشند، شرایط را برای آن‌ها فراهم می‌کنیم، به عنوان مثال شرایطی را تهیه کردیم که در بعضی از روزها کارکنان آشپزخانه دست از فعالیت می‌کشند و به خواست و علاقه فرزندان، مواد لازم تهیه غذا را در اختیار آن‌ها می‌گذاریم تا خودشان با همکاری و مشارکت یکدیگر غذا تهیه کنند.

این فعال مردمی خاطرنشان می‌کند: به یاد دارم روزی که وارد خانه شدم و از فعالیت‌های بنیاد خیریه در شهرستان بم با همسر و فرزندانم صحبت کردم و پس از آن تمام فرزندانم شوق زندگی در مراکز شبه خانواده خیریه را داشتند و مایل بودند زندگی فعلی خود را رها کنند و وارد مراکز شبه خانواده شوند و آنجا زندگی کنند و به من می‌گفتند کاری که شما برای آن بچه‌ها می‌کنید برای ما نمی‌کنید.

سیفی می‌افزاید: مراکز شبه خانواده برای اینکه بتواند مأموریت خود را به خوبی انجام دهد باید فضایی شبیه به فضای خانواده ایجاد کند، بنابراین در مراکز خیریه پانسیون‌هایی تشکیل نمی‌دهیم که فرزندان در کنار یک مربی وقت خود را بگذرانند، بلکه فضای این مراکز را همچون خانه‌های این فرزندان ایجاد کردیم تا فضای صمیمیت در آن جریان پیدا کند و آن‌ها زندگی در این مراکز را همچون زندگی در خانه خود تلقی کنند.

وی درباره احساس خود از مشاهده رشد و پیشرفت فرزندان مراکز خانواده این‌گونه می‌گوید: گاهی که حجم فعالیت‌ها و مشکلات کاری باعث خستگی جسمی یا روحی ما می‌شود، زمانی هر چند کوتاه وارد این مراکز می‌شویم و اوقاتی را میان فرزندان و خانواده خود در این مراکز می‌گذرانیم تا تمام خستگی از جانمان رخت بربندد و انرژی و انگیزه‌ای دوچندان در وجودمان جریان پیدا کند؛ در نگاه تمام این افراد اعم از فرزندان جوان و نوجوان، سالمندان و دیگر مددجویان چیزی را مشاهده می‌کنیم که انرژی‌مان را هزاران برابر می‌کند، درواقع کمک و یاری رساندن به توان‌خواهان، انرژی مثبت مضاعفی به انسان می‌دهد.

چه احساسی زیباتر، معنوی‌تر و لذت‌بخش‌تر از این می‌تواند باشد که اشک را از چشمان آدمی جاری می‌کند؟

مشاور فرهنگی و آموزشی بنیاد خیریه سپهر می‌گوید: بچه‌هایی داریم که در همین مراکز شبه خانواده رشد کردند، سپس با طی کردن مراحل تحصیل وارد دوره تحصیلات تکمیلی شدند، ازدواج کردند و در حال حاضر با فرزندان خود وارد بنیاد خیریه می‌شوند، وقتی چنین خانواه‌هایی را ملاقات می‌کنیم، حس می‌کنیم این فرزندان همچون نوه‌های ما هستند و چه احساسی زیباتر، معنوی‌تر و لذت‌بخش‌تر از این می‌تواند باشد که اشک را از چشمان آدمی جاری می‌کند.

سیفی با اشاره به اینکه زمانی که این فرزندان به سن ۱۸ سال می‌رسند بنا بر قوانینی که وجود دارد باید مرکز را ترک کنند و به اصطلاح ترخیص شوند، اما ارتباط‌مان با این فرزندان حفظ می‌شود و گروه‌هایی ایجاد کردیم تا این ارتباط پایدار بماند، عنوان می‌کند: دو تا از این فرزندان در حال حاضر به بنیاد خیریه بازگشتند و مشغول فعالیت هستند، یکی از آن‌ها به همراه فرزندانش به دیدارمان می‌آید، دیگری در دانشگاه تهران مشغول تحصیل است و بسیاری دیگر از این فرزندان که به سن ۱۸ سال رسیدند و ترخیص شدند در دانشگاه‌های سراسر کشور مشغول تحصیل و فعالیت شغلی هستند؛ روزی از آن‌ها پرسیدم حس شما نسبت به یکدیگر چیست، پاسخ شنیدم که ما یکدیگر را همچون خانواده خود می‌دانیم، به یکدیگر عشق می‌ورزیم و همدیگر را حمایت می‌کنیم.

وی ادامه می‌دهد: اگر چنین بنیادهای خیریه و خیران دغدغه‌مندی وجود نداشتند، وضعیت این افراد مشخص نبود و امکان داشت در صورت حمایت نشدن به مسیرهای نادرست و آسیب‌زایی کشیده شوند، اما با برخورداری از چنین حمایت‌هایی توانستند با ادامه تحصیل وارد بازار کار شوند و به فرد مفیدی برای جامعه تبدیل شوند و بتوانند به مردم جامعه خدمت کنند، همچون یکی از فرزندان که با دریافت مدرک کارشناسی ارشد در آزمون دوره دکتری شرکت کرده است، یا دیگر فرزندی که پیشه معلمی را در پیش گرفته است، یکی از آن‌ها نیز مسئول روابط عمومی یکی از شرکت‌های بزرگ کشور است.

متناسب با نیازها و شرایط مددجویان، خدماتی برای آن‌ها در نظر گرفته می‌شود

این فعال مردمی درباره علت تأسیس بنیاد خیریه سپهر می‌گوید: بنیاد خیریه سپهر به علت زلزله‌ای که در دهه ۸۰ در شهرستان بم رخ داد، تأسیس شد و هدف آن توانمندسازی و بهبود شرایط زندگی برای افرادی بود که خانواده خود را در این حادثه از دست دادند یا دچار معلولیت جسمی شده بودند، بنابراین فعالیت‌های مختلف این بنیاد خیریه در شهرستان بم پایه‌گذاری شد؛ به لطف خدا و با افزایش آشنایی خیران مهربان با بنیاد خیریه سپهر و فراهم شدن امکانات لازم، فعالیت‌های این خیریه در سطح کشور گسترش پیدا کرد و در حال حاضر در سیستان‌وبلوچستان، لرستان و پاکدشت تهران مرکز حمایت از مددجویان مشغول خدمت‌رسانی به مددجویان هستند، اما عمده فعالیت‌ها در شهرستان بم صورت می‌گیرد.

سیفی با اشاره به فعالیت‌های بنیاد خیریه سپهر می‌افزاید: حدود هشت مرکز شبه خانواده داریم، مراکزی که در آن بچه‌های بی‌سرپرست یا بدسرپرست از سه سالگی تا ۱۸ سالگی پذیرش می‌شوند؛ یکی از مراکز برای نگهداری فرزندان دختر و پسر سه تا شش سال است و برنامه‌های مختلف آموزشی، علمی و تفریحی همچون برگزاری کلاس‌های قصه‌خوانی، آموزش پیش دبستانی و اردوهای درون شهری و برون شهری برای این کودکان برگزار می‌کنیم، سپس این فرزندان میان دو مرکز ویژه دختران و ویژه پسران شش تا ۱۲ دیگر تقسیم می‌شوند که در آن مراکز نیز کلاس‌های آموزش خصوصی، آموزش زبان و کامپیوتر برای آن‌ها برگزار می‌شود.

وی تاکید می‌کند: این فرزندان سپس در سن ۱۲ تا ۱۸ سال در دو مرکز خانواده مجزا به زندگی خود ادامه می‌دهند و متناسب با نیازها و شرایط هر کدام برنامه‌هایی برای آن‌ها همچون برگزاری کلاس‌های کنکور در نظر گرفته می‌شود؛ در طرح ارتقای فرهنگی که برای این فرزندان برگزار می‌کنیم تمام فرزندان موظف هستند ۱۰۰ صفحه کتاب مطالعه و خلاصه کنند تا پس از بررسی متون آن‌ها به برترین خلاصه‌ها جایزه‌ای اهدا شود، همچنین فرزندان ۱۲ تا ۱۸ سال موظف هستند در هر فصل سال یک مقاله بنویسند، در این طرح نیز به مقاله‌های برتر جایزه‌هایی اعطا می‌شود.

سالمندان نباید تنها منتظر رسیدن زمان مرگ خود باشند

مشاور فرهنگی و آموزشی بنیاد خیریه سپهر با بیان اینکه سالمندان نباید تنها منتظر زمان مرگ خود باشند، بلکه می‌توان روحیه شادابی و امید به زندگی را در آن‌ها بهبود بخشید و تقویت کرد، می‌گوید: مرکز سالمندان زنان و مردان نیز چنین فضایی دارد، باغچه‌هایی در اختیار این سالمندان قرار گرفته است که در آن گل‌های گوناگون و سبزی‌های مختلفی کاشت می‌کنند، برخی سالمندان در کلاس‌های آموزش پخت نان شرکت کردند و با آشپزخانه‌ای که برای آن‌ها تهیه کردیم، پخت نان انجام می‌دهند، همچنین برای آن‌ها جشن تولد برگزار می‌کنیم تا با چنین مراسم‌های دورهمی و جشن و شادی بتوانیم ارتباط آن‌ها را تقویت کنیم و روحیه امید را در وجودشان زنده نگه داریم.

سیفی عنوان می‌کند: در مرکز معلولان جسمی-حرکتی نیز افرادی که از نظر جسمی دارای معلولیت هستند، نگهداری می‌شوند که آن‌ها نیز همچون فرزندان مراکز شبه خانواده، کتاب مطالعه می‌کنند و خلاصه آن را به بنیاد عرضه می‌کنند، همچنین دو مرکز معلولان ذهنی وجود دارد که هدف آن تقویت مهارت‌های اولیه این معلولان برای داشتن یک زندگی بهتر است، برای مثال این معلولان به علت شرایط خاصی که دارند، نمی‌توانند مشغول تحصیل در مدارس شوند، بنابراین مهارت‌های ساده و مختلفی همچون دوخت و دوز را به آن‌ها آموزش می‌دهیم تا بتوانند فعالیت کنند و حتی از طریق فروش محصولاتشان درآمدزایی داشته باشند.

وی ادامه می‌دهد: مرکز جامع بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج که مجهز به پایگاه اورژانس، بخش مجهز فیزیوتراپی کشور و قوی‌ترین بخش دیالیز را داریم، همچنین در حوزه‌هایی همچون کار درمانی و شنوایی‌سنجی مشغول خدمت به مردم هستیم؛ چند هزار خانواده تحت پوشش مرکز مثبت زندگی که در چند سال گذشته افتتاح شده است، قرار دارند و به تناسب نیازهای فردی و خانوادگی خدمات مختلف به آن‌ها ارائه می‌شود، علاوه بر آن صندوق‌های اعتطای اعتبارات خرد به زنان کارآفرین روستایی با ۴۵۰۰ عضو در شهرستان بم داریم، این افراد کسانی هستند که در یک روستا با مشارکت و حمایت یکدیگر دست به ایجاد کسب‌وکار زدند، حمایت‌های خیریه نیز شامل اعطای وام‌های چند مرحله برای توسعه پروژه و تخصیص هزینه‌های حمایتی از خدماتی است که به آن‌ها ارائه می‌دهیم.

این فعال مردمی خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر ۲۲ کتابخانه در روستاها ایجاد کردیم و قصد داریم این فعالیت را ادامه دهیم و در ۱۲۴ روستای دیگر نیز کتابخانه‌هایی تأسیس کنیم، از اردیبهشت تا خرداد سال جاری، حدود ۱۳ هزار و ۵۰۰ جلد کتاب به این کتابخانه‌ها اهدا شد که در طرح نذر فرهنگی و با همیاری مردم این کتب تهیه، ترمیم و برای روستاها ارسال شد.

سیفی می‌افزاید: در کنار تمام این فعالیت‌ها و خدماتی که به مددجویان ارائه می‌شود، برنامه‌ها و مسابقات دیگری برگزار می‌کنیم که یکی از آن برگزاری سلسله مسابقه‌ای از گلستان سعدی میان فرزندان، زنان عضو صندوق اعتبارات و اداره بهزیستی کرمان است که در آن تمام افراد با مطالعه کتاب گلستان سعدی و فهم آن، در آزمون‌های هر مرحله شرکت و با کسب نمره قبولی وارد مرحله بعدی می‌شدند و به تمام برگزیدگان جوایزی اهدا می‌شد، همچنین در سال گذشته سلسله مسابقات پروین اعتصامی را برگزار کردیم که همچنان این مسابقه در جریان است و برای سال آینده برنامه داریم کتابی تحت عنوان ۳۶۵ دانستنی تهیه کنیم و در آن به معرفی اصطلاحات مهم برای افراد به‌ویژه روستاییان بپردازیم و از این کتاب نیز سلسله مسابقاتی همچون مسابقه سعدی و پروین اعتصامی برگزار کنیم.

هدف فعالیت‌های خیریه، استقلال مددجویان و توانمندسازی آن‌هاست

وی با بیان مطالبه‌ای از مردم و مسئولان تاکید می‌کند: تنها در دوران کرونا چند هزار بسته مواد اولیه تهیه و برای خانوارها ارسال کردیم، اما هدف فعالیت‌های خیریه این‌گونه نیست که همواره بسته‌های حمایتی تهیه یا سرمایه‌هایی را در اختیار مددجویان قرار دهد، بلکه مستقل شدن مددجویان و توانمندسازی آن‌ها مدنظر قرار دارد؛ نهادهای دولتی باید بنیادهای خیریه را ارزیابی و حتی گروه‌بندی کنند تا کارنامه فعالیت هر خیریه برای عموم مردم شفاف باشد و به سبب آن ارزش این فعالیت‌ها حفظ شود، اینگونه مردم نیز با خیال آسوده‌تری کمک‌های خود را به خیریه‌ها عرضه می‌کنند، علاوه بر آن باید شرایطی ایجاد شود تا فرایند فعالیت خیریه‌ها تسهیل شود و مانعی برای ادامه دادن فعالیت‌ها به وجود نیاید.

مشاور فرهنگی و آموزشی بنیاد خیریه سپهر می‌گوید: محال می‌دانم شهروندی ایرانی وجود داشته باشد که دست به خیر نداشته باشد، بلکه این شهروندان اگر متوجه نیاز افراد مستمند و تأثیر کمک‌های خودشان بر زندگی او شوند، به راحتی و در حد توان از یکدیگر دست‌گیری می‌کنند، در چنین شرایطی اگر مراکز خیریه به مردم معرفی شود، افراد می‌توانند از این طریق کمک‌های مالی یا غیرمالی خود را به دست نیازمندان و توان‌خواهان برسانند.

سیفی با بیان اینکه تا وقتی نتوانیم خود را جای دیگران بنشانیم، چیزی به نام نوع دوستی تحقق پیدا نمی‌کند، عنوان می‌کند: این یک روحیه عجیب می‌خواهد که انسانی از وضعیت زندگی روزمره خود فاصله بگیرد تا بتواند شرایط دیگران را درک کند و بداند که اصل انسانیت به محاسبات منطقی نیست، بلکه داشتن احساس رضایت درونی است، احساس خوشبختی تنها از رضایت درونی و روحیه امیدوار حاصل می‌شود که این آرامش و روحیه امیدوار در کمک به همنوعان اتفاق می‌افتد، انسانی که بتواند خود را جای دیگران قرار دهد، دست به کار خیر نیز خواهد زد.

بر اساس احادیث و روایات احسان، نیکوکاری و رسیدگی به کار مردم و رفع نیاز آن‌ها از برترین حسنات بیان شده و کسانی که به سرنوشت برادر مسلمان خود بی توجه باشند، مورد نکوهش قرار گرفته‌اند؛ نیکی به دیگران و کمک به مؤسسات خیریه در جهت گره‌گشایی از نیازمندان، امری فرا ملی است؛ در فراسوی مرزها، این عمل نیکو، جایگاه والای خود را دارد، همچنین در آئین اسلام که در آن مسلمانان، برابر و برادر خوانده شده‌اند، این امر از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

خیریه مانند مفاهیم داوطلبانه و بشردوستی، به تضمین اجتماعی واقعی برای ایجاد و بر برپایی جمعیت‌های فراگیر و انعطاف‌پذیر کمک می‌کند؛ خیریه می‌تواند بدترین اثرات بحران‌های بشردوستانه را کاهش دهد، خدمات عمومی را در زمینه مراقبت‌های بهداشتی، آموزش، مسکن و حمایت از کودکان تکمیل کند که این امر به پیشرفت فرهنگ، علم، ورزش و حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی کمک شایانی می‌کند.

در حقیقت قدرشناسی از خیران، بنیادهای خیریه و سازمان‌های مردم نهاد با اهداف خیرخواهانه و نقش آن‌ها در هموارسازی بحران‌ها و کاهش آلام افرادی که به هر طریق از مسیر طبیعی زندگی خود خارج شده‌اند، در واقع گرامیداشت حس نوع دوستی و تلاش‌های بشردوستانه از یک سو و تشویق سایر افراد جامعه به این نوع فعالیت‌ها از سوی دیگر است.