آلبوم درمانی در سالمندان

افت حافظه درسالمندی امری است اجتناب ناپذیر که حداقل بخشی ازعمریک سالخورده یا سالمند با این عارضه همراه است. علاوه بر آن بیماری فراموشی در انواع مختلف آن اعم ازآلزایمر یا فراموشی ناشی از اختلالات عروقی و سایر موارد، در سنین بالا رخ می‌دهد.

نگاه به کیفیت زندگی اگر چه در چند دهه اخیر مورد توجه متولیان بهداشت جهانی قرار گرفته است ولی عمری به طول عمر بشر داشته چرا که بشر همواره در کنار سلامتی خود به رفاه و چگونگی گذران عمر خود نیز توجه ویژه داشته است.

افت حافظه شناختی، تنهایی، عدم مشارکت اجتماعی ناشی از بازنشستگی، وجود بیماری‌های مختلف در سالمندی و گاه غفلت از آنان و نیز زندگی در خارج از محیط خانوادگی مانند سرای سالمندان همگی کاهش کیفیت زندگی را برای سالمندان فراهم می‌سازد.

یکی از راه‌هایی که می‌تواند در بالا بردن کیفیت زندگی سالمندان و کمک به افزایش بهره‌وری حافظه و کاهش میزان افسردگی نقش داشته باشد یادآوری درمانی(Reminiscence Therapy ) یا مرور خاطرات و یادآوری گذشته است. یکی از روش‌های مفید و مؤثر مرور آلبوم عکس یا آلبوم درمانی است.

روشی که بسیار مورد پسند سالمندان نیز قرار می‌گیرد چراکه این افراد حتی مبتلایان به فراموشی، نقص در حافظه کوتاه مدت داشته و حافظه گذشته و گذشته دور معمولاً تا انتهای بیماری دست نخورده می‌ماند. لذا این افراد در تلاش برای یاد‌آوری خاطرات گذشته خود هستند وبه داستان‌پردازی در دوران گذشته خود علاقه دارند و از این جهت دیدن آلبوم عکس به آنها کمک می‌کند.

 شیوه انجام
در این روش یک نفر از اعضای خانواده می‌تواند حضور داشته، یا از اشخاص دوره دیده‌ای مانند پرستاران، مراقبین سالمندان یا روانشناسان در جلسات درمانی کمک بگیرند.

الف- سازماندهی جلسات
۱- بهتر است جلسات به‌صورت سریالی و با توالی زمانی برگزار شود مثلاً در طی یک سال و به صورت هفتگی.
۲- بهتر است جلسات در صبح‌ها برگزار شود.
۳- در صورت امکان بهتر است جلسات درمانی به صورت دسته جمعی یا گروهی برگزار شود.
۴- زمان جلسات درمانی بیشتر از دو ساعت نبایستی تنظیم کرد.

ب- محتوای جلسه
۱- قبل از شروع بهتر است تا حد ممکن عکس‌های فرد سالمند، وابستگان و همسن و سال‌های وی، همکارانش و نیز افراد معروف و سرشناس دوران وی را جمع‌آوری و به ترتیب زمانی مرتب و به صورت آلبوم تنظیم کنیم. عکس‌های فردی و عکس مسافرت‌های سالمند نیز به ترتیب زمانی مرتب شود. تبلیغات و حتی عکس روزنامه‌های دوران وی می‌تواند به این مسأله و روش درمانی کمک کند.

۲- هریک از موارد ذکر شده در بالا را می توان در آلبوم‌های مجزا با نام مجزا از قبیل آلبوم عکس‌های شخصی، آلبوم عکس، آلبوم مسافرت‌ها و مناظر، آلبوم عکس‌های خانوادگی، آلبوم عکس اقوام، آلبوم عکس همدوره‌ای‌ها و همکاران، آلبوم عکس روزنامه‌ها و تبلیغات و آلبوم عکس افراد سرشناس مرتب کرد.

۳- در هر یک از جلسات می‌توانید با توجه به تعداد عکس‌های موجود، جلسه را به دیدن بخشی از عکس‌ها اختصاص دهید.

۴- بهتر است در مقدمه هر جلسه به شروع زمان اشاره داشته یا جلسه قبل را به طور مختصر مرور کرد.

ج- چگونگی انجام کار
۱- بعد از مقدمه هر یک از عکس‌ها را نشان داده و از فرد سالمند خواسته می‌شود که هرچه درباره عکس می‌داند بیان کند.

۲- به بیمار کمک کرده و او را تشویق به هرچه بیشتر گفتن در مورد عکس کنید. می‌توان افراد را به او معرفی کرده و از وی زمان آن عکس را پرسید یا برعکس به زمان یا مکان اشاره کرده و بقیه را از وی بخواهید.

۳- در صورت امکان از سؤالات باز استفاده کرده و اجازه دهید سالمند هرچه می‌خواهد بیان کند.

۴- اگردر زمان درمان تعداد سالمندان بیش از یک نفر است یا در خانه سالمندان از این روش درمانی استفاده می‌شود بهتر است در هر جلسه به مرور عکس‌های یک نفر پرداخت.

و اما در آخر باید به فرد سالمند کمک کرد تا افت توانایی و عملکرد خود را در این سنین بپذیرد. مراقبین سالمندان باید محیط حمایت‌کننده و عاطفی ایجاد کنند تا او احساس بی‌پناهی، تنهایی و انزوا نکند، به طوری که برای انجام این کار لازم است فرزندان و اقوام فرد سالمند ارتباط نزدیک‌تری با فرد سالخورده داشته باشند.

خاطرات شیرین دوران گذشته از دیگر اقداماتی است که می‌توان در این باره بهره برد که این امر با مرور خاطرات، دیدن عکس، فیلم و آلبوم‌های قدیمی امکانپذیر است.