باید سقف‌های نامرئی در ازدواج زنان سالمند شکسته شود

به گزارش خبرنگار مهرخانه، در ابتدای این نشست عالیه شکربیگی با بیان اینکه ازدواج سنت اسلامی و ملی است اما ازدواج سالمندی نوعی تابوشکنی و درنوردیدن خط قرمزها محسوب می‌شود، گفت: ساختارهای اجتماعی و فرهنگی جامعه ما تاکنون چنین موضوعی را بر نتابیده و در تقابل با ساختارهای اجتماعی است. 

• در ازدواج سالمندی نباید صرفاً به مسئله ارتباط جنسی توجه کرد 

این استاد دانشگاه با بیان اینکه در ازدواج سالمندی نباید صرفاً به مسئله ارتباط جنسی توجه کرد، گفت: این ازدواج پاسخ به نیاز عاطفی و روحی زنان و مردان سالمند است. بیشترین هدف ازدواج سالمندی پاسخ به همین نیاز است. 

وی ادامه داد: بایستی سالمندان را به مثابه سرمایه اجتماعی ببینیم. در دوره‌ای حضور سالمند در جامعه ایرانی باعث اعتماد، مشارکت و همدلی بوده است اما زمانی که شکل خانواده ایرانی به شکل هسته‌ای تبدیل شد، این ارتباط‌ها کمرنگ‌تر شد. 

• عمده‌ترین موانع ازدواج این قشر، موانع اجتماعی و فرهنگی است 

شکربیگی در ادامه به پژوهشی که در دو منطقه ۳ و ۱۷ تهران درخصوص نگرش به ازدواج سالمندی انجام شده بود، اشاره کرد و گفت: در این پژوهش مشخص شده که عمده‌ترین موانع ازدواج این قشر، موانع اجتماعی و فرهنگی است؛ در حالی‌که این نیاز و تمایل در آنها وجود دارد. همچنین جبهه‌گیری فرزندان و نگرش آنها در قبال ازدواج زنان و مردان سالمند، مشکل دیگر ازدواج آنان است.

وی تصریح کرد: ایدوئولوژی‌های نادرست در ازدواج یکی دیگر از موانع ازدواج است. به طور کلی ازدواج مجدد به سختی پذیرفته می‌شود. 

شکربیگی موانع موانع فرزندان، خویشاوندان و دوستان را در دسته موانع مربوط به عاملیت و ایدوئولوژی‌های نادرست در ازدواج مجدد را، مانع ساختاری دانست.

• هم‌اکنون جامعه در حال بسترسازی است 

این استاد دانشگاه ادامه داد: امید به زندگی در جوامع بشری بالا رفته و سن مرگ و میر سالمندان نیز افزایش پیدا کرده است؛ لذا افراد ممکن است در زندگی‌شان ازدواج‌های دوم و سوم داشته باشند. 

شکربیگی افزود: ازدواج مجدد سالمندان تا یک دهه پیش تابو بود، اما هم‌اکنون جامعه در حال بسترسازی است و سالمندان که زمانی فقط منتظر مرگ تدریجی بودند اکنون حق زندگی یافته‌اند و می‌توان گفت ازدواج سالمندی به منزله تولد و امید دوباره در جامعه است. 

وی با بیان اینکه در سن و سال سالمندان به دلیل تغییر هورمونی نیاز جنسی چندان مطرح نیست، گفت: این در حالیست که این قشر نیاز به داشتن همدم و مونس دارند تا در لحظات تنهایی به نیازهای روانی و عاطفی آنها پاسخ دهند. ازدواج سالمندان باعث همبستگی آنها شده و سن امید به زندگی را افزایش می‌دهد.

• باید سقف‌های نامرئی در ازدواج زنان سالمند شکسته شود

شکربیگی با اشاره به نتایج یک تحقیق علمی درخصوص ازدواج سالمندان گفت: نتایج این تحقیق نشان داد سقف‌های نامرئی در ازدواج زنان سالمند وجود دارد که باید شکسته شوند. 

وی در ادامه به بحث اعتماد‌به‌نفس و موانع فردی ازدواج زنان سالمند پرداخت و بیان کرد: خودباوری زنان عامل مهمی محسوب می‌شود و اگر زنان اعتماد‌به‌نفس در زمینه ازدواج نداشته باشند، مانع فردی در ازدواج آنهاست. 

این استاد دانشگاه در ادامه به کارکردهای مثبت ازدواج سالمندی اشاره کرد و گفت: ازدواج سالمندی باعث می‌شود زن و مرد سالمند در خانه فرزندان خود بار اضافه به حساب نیایند. یکی دیگر از کارکردهای مثبت ازدواج سالمندی امور مالی سالمندان است. 

عالیه شکربیگی به آمار حدود ۱۰ تا ۲۰ درصدی پیشرفت در زمینه ازدواج سالمندی اشاره کرد و افزود: البته هنوز در ۸۰ درصد موارد دیوار شیشه‌ای افکار و عقاید وجود دارد. حتی در مواردی مشاده شده که زن یا مرد سالمند ازدواج کرده‌اند، اما فرزندان آنها هرگز با فرد جدید ارتباط برقرار نکرده‌ و فرد سالمند جدید در تردید میان ماندن و رفتن مانده است. 

• وارد شدن عمقی و جدی رسانه برای بسترسازی ازدواج سالمندان

این استاد دانشگاه راهکارهای ترویج ازدواج سالمندی را ورود عمیق و جدی رسانه قالب‌های هنری، میزگرد، سریال و فیلم و مجموعه‌های مربوط به ازدواج زنان و مردان دانست و افزود: باید وجدان و خرد جمعی را متوجه ازدواج سالمندی و پیامدهای مثبت آن کرد تا سالمندان تولد و امیدی دوباره کسب کنند. 

• ورود شورای سالمندان به بحث ازدواج سالمندی

شکربیگی تأکید کرد: شورای سالمندان بایستی برای ازدواج سالمندان سندسازی کند تا حمایت اجتماعی، عاطفی، اقتصادی و اخلاقی جامعه را نسبت به پدیده ازدواج سالمندی جلب نماید. سازمان تأمین اجتماعی نیز لازم است بودجه‌های خاصی را برای ازدواج سالمندان مطرح کند. 

• ازدواج اینترنتی؛ راهکار ازدواج سالمندی

این استاد دانشگاه در ادامه به دیگر راه‌حل‌های بسترسازی ازدواج سالمندان اشاره کرد و گفت: ازدواج اینترنتی می‌تواند یکی از راهکارهای ازدواج سالمندی باشد؛ بدین صورت که از طریق سازمان‌های مربوط، مردان و زنان سالمند شناسایی و به یکدیگر معرفی شوند؛ دنیای مجازی سرمایه زنان و مردان سالمند در ازدواج شود. 

• ورود شهرداری‌ها و نهادهای مردم‌نهاد در ازدواج سالمندی

وی افزود: سازمان شهرداری‌ها از دیگر سازمان‌هایی است که می‌تواند به فرد سالمند برای ازدواج کمک کند؛ بدین صورت که زنان و مردان سالمند را برای ازدواج دعوت کند و آنها را با هم آشنا نماید. 

شکربیگی به اهمیت حضور ساختارهای غیردولتی و NGOهای مدنی در بحث ازدواج سالمندی تأکید کرد و افزود: تشکل‌های مردمی باید در این زمینه وارد عمل شوند. 

وی ادامه داد: حضور مددکاران اجتماعی با آموزش قبلی در منزل سالمندان، برای صحبت‌های رودررو و آموزش و آگاه‌سازی و بسترسازی سالمندان، می‌تواند راهکاری باشد تا زنان و مردان سالمند آشیانه تنهایی خود را با مشارکت و همدلی پر کنند. از تعلق و هویت محله‌ای هم می‌توان در این زمینه بهره برد و در هر محله افراد سالمند شناسایی و به هم معرفی شوند. 

عالیه شکربیگی در پایان صحبت‌های خود تصریح کرد: تبدیل مفهوم بیوگی به ازدواج مجدد نیاز به فرهنگ‌سازی و بسترسازی دارد.