اگر سالمندی غالب شود

جمعیت سالمندان کشورمان روند رو به رشدی گرفته و اگر برای این مهم تدبیری اندیشیده نشود می‌توان پیش‌بینی کرد در آینده‌ای نه چندان دور ایران به یک کشور سالخورده تبدیل ‌شود.

هشدارهای حسام الدین علامه، پژوهشگر حوزه سالمندی گواه این ادعاست. او متذکر می‌شود تا سال ۱۴۲۰سالمندان ۲۰درصد از جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند.

علامه هشدار می‌دهد تا بسته شدن پنجره جمعیتی زمان زیادی باقی نمانده و اگر این اتفاق رخ دهد می‌تواند عواقب جبران ناپذیری در پی داشته باشد. رکود اقتصادی ازجمله آسیب‌های بحران جمعیت سالمندی است.

دراین باره با علامه گفت‌وگو کرده‌ایم. سالمندان، سرمایه‌ای گرانبها هستند، اغلب می‌دانیم و خبر داریم وجود هر کدام از آنها در خانه چه امنیت خاطری را ایجاد می‌کند. اما افزایش جمعیت آنها در کشور می‌تواند، جامعه را با آسیب‌های زیادی مواجه کند. علامه می‌گوید:‌ «اولین معضل بحران جمعیت سالمندی، کاهش کارآمدی افراد شاغل در کشور است. نیروهای کارآمد در اقلیت هستند و به جای آن برای رونق چرخه اقتصادی باید از افراد مسن استفاده کرد. قطعا یک فرد سالمند کارایی نیروی جوان را ندارد»

زندگی با ۵۰۰هزار تومان درماه

موضوعی که علامه به آن اشاره می‌کند، قابل تامل است. رکود چرخه اقتصادی وضعیت معیشتی مردم به‌خصوص سالمندان را دشوارتر از پیش می‌کند. این پژوهشگر در ادامه می‌افزاید:‌ «درصد بالایی از سالمندان ما مستأجر هستند و درآمد چشمگیری ندارند. حقوق بازنشستگی کفاف اجاره‌بها و خرج خانه را نمی‌دهد. از این‌رو برای اسکان ناگزیرند به حومه شهر خود مهاجرت کنند. بیگانه بودن با فضای محیطی و دور افتادن آنها از اطرافیان باعث افسردگی و منزوی شدن آنها می‌شود.» نکته تلخ‌تر اینکه این روزها بخشی از سالمندان با مقرری کمیته امداد یا بهزیستی زندگی خود را می‌گذرانند؛ مبلغی بالغ بر ۵۰۰هزار تومان در ماه.

هزینه سرسام‌آور درمان

دغدغه دیگر سالمندان، تأمین هزینه درمانی است، با توجه به اینکه اغلب افراد با پا گذاشتن به سن سالخوردگی مبتلا به ۲یا ۳بیماری مزمن غیرواگیردار می‌شوند. بیماری قلبی- عروقی، فشار خون، دیابت، کمردرد و پا درد ازجمله مواردی است که سالمندان با آنها دست و پنجه نرم می‌کنند. به‌گفته علامه، در حال حاضر، ۶۰ درصد منابع شرکت‌های بیمه صرف امور درمانی سالمندان می‌شود. او می‌گوید:‌ هزینه‌ای که«سالمندان از جیب خود در حوزه سلامت و مراقبت می‌پردازند، که هزینه آن ۶ برابر بقیه دوران زندگی آنهاست. بعضی‌ از آنها هم به‌دلیل بالا بودن هزینه درمان، از سلامت خود غافل شده و زمانی برای مداوا اقدام می‌کنند که بیماری به اوج خود رسیده باشد.

جای خالی امکانات رفاهی برای سالمندان در شهر

از دیگر مسائلی که باید به آن توجه کرد، ایجاد شرایط رفاهی و تفریحی برای سالمندان است، موضوعی که در جامعه ما خیلی مورد توجه قرار نگرفته است. سالمندان برای حفظ سلامت جسم و روان خود باید ورزش کنند و تغذیه سالم داشته باشند. به باور علامه، در این مورد کوتاهی صورت گرفته و آنطور که باید زیرساخت‌های شهر برای آسایش سالمندان مناسب‌سازی‌ نشده است. او می‌گوید:«برای داشتن دوره سالمندی فعال و سالم باید به بهداشت جسمی و روحی، مسائل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و معنوی زندگی آنها توجه داشت. بسیاری از مشکلات دوران سالمندی، ناشی از شیوه زندگی ناسالم است که باید روش‌های مناسبی را برای ارتقای کیفیت زندگی برنامه‌ریزی کرد.»

وقتی ایران با بحران جمعیت سالمندی مواجه می‌ شود

هرچه درباره دردسرهای زندگی سالمندی بود را بیان کردیم، اما نکته مهم اینجاست که الان باید چه کنیم که روند رو به رشد افزایش جمعیت سالمندی را کندتر یا متوقف کنیم. علامه درباره بسته شدن پنجره جمعیت در سال ۱۴۲۰هشدار می‌دهد. این پژوهشگر می‌گوید:‌ «پنجره جمعیتی از سال ۱۳۸۵باز شده و پیش‌بینی می‌شود در سال‌های ۱۴۲۰- ۱۴۱۵بسته شود.

برای باز نگه‌داشتن آن بهترین کار ثبات اقتصادی و شغلی است.» اینکه اشتغال‌زایی و رفع مشکلات اقتصادی چه کمکی به باز ماندن پنجره جمعیتی می‌کند، سؤالی است که او پاسخ می‌دهد: «بسته شدن پنجره جمعیتی یعنی اینکه ایران یک کشور پیر است.» به صورت طبیعی یک کشور پیر، مشکلات اقتصادی بیشتری خواهد داشت.