شیوع ۱۵ تا ۲۵ درصدی افسردگی در سالمندان

ویکتوریا عمرانی‌فرد، در نشستی با خبرنگاران با موضوع سالمندی و چگونگی رفتار با سالمندان، اظهار کرد: تغییرات بیولوژیک و سایکولوژیک مربوط به سن معمولاً به‌تدریج در طول سال‌ها رخ می‌دهد و نمی‌توان گفت همه افراد در یک سن مشخص به پیری می‌رسند، اگرچه بیشتر مطالعات ۶۵ سال به بالا را شروع سالمندی می‌دانند.

وی گفت: سالمندی به‌صورت یک پروسه تعریف می‌شود که از سالیان طولانی شروع شده و آثار آن از یک مقاطع سنی ظاهر خواهد شد. در این پروسه فاکتورهای مختلفی مانند ژنتیک، بیماری‌های جسمی، سبک زندگی و عادات، شرایط طبی و شرایط روانی دخالت دارند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با بیان اینکه سالمندی افراد با یکدیگر متفاوت بوده و ممکن است در سنین مختلفی شروع شود، گفت: در این راستا تعاریف سنی قراردادی بوده و تفاوت‌های فیزیولوژیک متفاوتی ازجمله سلامت جسمانی، وضعیت‌های مزمن از قبیل ابتلا به فشارخون و یا آرتروز، بیماری‌های قلب و عروق، اختلالات حرکتی، اختلاط نورولوژیک یا وضعیت‌های حاد مانند آنفلوانزا، نارسایی تنفسی و جراحی را شامل می‌شوند.

وی با تأکید بر اینکه برخی طبقه‌بندی‌ها جمعیت سالمند را نیز به گروه‌های مختلف سالمند، سالخورده و کهن‌سال تقسیم می‌کنند، ادامه داد: همچنین مصرف نیکوتین  و سایر مواد الکلی هم در سلامتی سالمندان تفاوت ایجاد می‌کند که زمینه‌ساز بیماری‌های مزمن می‌شود.

عمرانی‌فرد اضافه کرد: برخی از تفاوت‌ها ازجمله اختلاط روان‌پزشکی (اعم از شروع در جوانی  و شروع در سالمندی) شخصیت‌ها، مکانیزم‌های دفاعی، مذهب و معنویت، شبکه‌های ارتباطی، سبک زندگی، استقلال مالی و سکونت تفاوت‌های سایکولوژیک را تشکیل می‌دهند.

وی با توصیه بر اینکه باید تلاش کنیم سالمندان را به سمت سالمندی موفق یا سالمندی طبیعی هدایت کنیم، خاطرنشان کرد: توانایی حفظ خطر پایین ابتلا به بیماری یا ناتوانی، حفظ عملکرد بالای ذهنی و جسمی و داشتن زندگی فعال از نشانه‌های سالمندی موفق است.

روان‌پزشک و فلوشیب روان‌پزشکی سالمندان با بیان اینکه روان‌پزشکی سالمندی با پیشگیری، تشخیص و درمان اختلالات روانی در سالمندان درگیر است، گفت: گاهی تظاهر بالینی، پاتوفیزیولوژی و اختلالات روانی سالمندان با بالغان متفاوت است و درمان و تشخیص آن‌ها هم مشکل‌تر خواهد بود، زیرا فرد مسن ممکن است به‌طور هم‌زمان دچار مشکلات و بیماری‌های مزمن جسمی، اختلال شناختی و استفاده از داروهای متعدد باشند.

وی با اشاره به جنبه‌های کلی توانایی‌های سالمند، توضیح داد: سالمند طبیعی نسبت به افراد جوان توانایی بهتری در اداره هیجانات خود دارند. اما این غنای هیجانی در اثر بروز بیماری‌های جسمی و اختلالات شناختی کاهش می‌یابد. مطالعات نشان می‌دهد افراد سالمند نسبت به افراد جوان توانایی بهتری در تطابق با وقایع استرس‌زا دارند. همچنین افراد سالمند قدرت تاب‌آوری بالاتری نسبت به جوانان داشته و وقایع پراسترس را بهتر از جوانان تحمل می‌کنند.

عمرانی‌فرد با بیان اینکه مطالعات کوهورت نشان می‌دهد که افراد سالمند نسبت به افراد جوان استعداد بیشتری برای افسردگی و اضطراب ندارند و اعتمادبه‌نفس پایین‌تری هم ندارند، گفت: افسردگی یک بیماری جدی و تهدید کننده بوده و با شناخت نشانه‌های اولیه آن می‌توان آن را شناسایی و درمان کرد که شیوع آن در سالمندان حدود ۱۵ تا ۲۵ درصد است.

وی افزود: افسردگی در شروع و دوام بسیاری از بیماری‌های طبی دخالت داشته و به‌تنهایی نیز می‌تواند باعث ناتوانی مبتلایان شود. افسردگی در افراد سالمند علائم متفاوتی نسبت به جوانان و بزرگ‌سالان دارد. گاه بروز افسردگی ناشی از مشکلات جسمی  و  بیماری‌های طبی است.

به گزارش ایسنا، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان درباره اختلالات شناختی در سالمندان توضیح داد: شناخت شامل مجموع سازوکارهایی است که توسط آن فرد هوشیار مانده، ارتباط خود را با محیط حفظ کرده و دارای عملکرد فعال در حیطه‌های مختلف زندگی است. شناخت شامل حیطه‌های مختلف بوده که عبارت‌اند از حافظه، زبان، تفکر، درک بینایی فضایی قضاوت، حل مسئله و … . بر اساس بروز اختلال در هر یک از موارد فوق انواع اختلالات شناختی ظاهر می‌شود که به آن دمانس گفته می‌شود که شایع‌ترین نوع آن دمانس آلزایمر است و معمولاً با اختلال در حافظه شروع می‌شود. حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد اختلال شناختی می‌تواند حتی باوجود حافظه طبیعی نیز شروع شده باشد.

وی با اشاره به اینکه با رشد جمعیت سالمندان، تعداد مبتلایان به دمانس هم افزایش یافته است، خاطرنشان کرد: در افراد بالای ۶۵ سال تقریباً ۵ درصد و در افراد بالای ۸۵ سال ۲۰ تا ۴۰ درصد، شناخته‌شده‌ترین فاکتور خطر در مورد دمانس آلزایمر سن بالاست. سیر کلاسیک دمانس در دهه ۵۰ یا ۶۰ بوده که به تدریج در ۵ تا ۱۰ سال علائم پیش رفته خواهد شد.