تدابیری برای طراحی شهرهای دوستدار مبتلایان به آلزایمر

نتیجه تحقیقات مختلفی که توسط پژوهشگران سازمان بهداشت جهانی انجام شده حاکی از آن است که جمعیت افراد ۶۰ سال و بالاتر، از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۵۰ از ۹۰۰ میلیون نفر به دو میلیارد مورد خواهد رسید که این مقدار افزایش ۱۰ درصدی نرخ سالمندان در جهان را نشان می‌دهد. از سوی دیگر، پیش‌بینی شده است که طول عمر افراد تا سال ۲۰۵۰ حدود پنج سال افزایش پیدا کند که به دنبال آن، میانگین طول زندگی مردم سراسر جهان به حدود ۷۷.۱ سال خواهد رسید و این امر به سهم خود منجر به افزایش شیوع بیماری‌ها خواهد شد. بدون شک، افزایش جمعیت افراد پیر در شهرهای جهان مستلزم ایجاد تغییراتی در طراحی با بیشترین توجه به نیازهای این جوامع است تا کیفیت زندگی آن‌ها را تضمین کند.

آلزایمر یکی از رایج‌ترین بیماری‌هایی است که اغلب میان افراد سالمند اتفاق می‌افتد؛ به عنوان مثال، ۱۰ درصد از افراد بالای ۶۵ سال در ایالات متحده آمریکا از این بیماری رنج می‌برند. از آن‌جا که آلزایمر با از دست دادن حافظه ارتباط مستقیمی دارد، در نتیجه به مشکلات بی‌شماری منجر می‌شود و لزوم مراقبت بیشتر از این افراد را از سوی دیگران، به‌ویژه طراحان شهری می‌طلبد. در ادامه به معرفی تدابیری می‌پردازیم که می‌تواند در زمینه طراحی شهری برای کمک به افراد دارای آلزایمر اجرا شود.

ایجاد الگوهای طراحی شهری دوستدار آلزایمر

توسعه رویکردهای شهر هوشمند نه‌تنها به تسهیل زندگی افراد مبتلا به آلزایمر کمک می‌کند، بلکه احتمال ابتلای سایر شهروندان به این بیماری را در سنین جوان‌تر به حداقل می‌رساند. دانشمندان در تلاش هستند میان جنبه‌های مختلف طراحی شهری و شیوع بیماری‌های شناختی ارتباط برقرار کنند و از طریق رفع نواقص موجود به واسطه توسعه الگوهای طراحی شهری، احتمال افزوده شدن افراد مبتلا به این بیماری‌ها را به حداقل برسانند، ضمن این‌که به همین روش نیز خواهند توانست کیفیت زندگی افراد دارای آلزایمر را نیز بهبود بخشند.

توسعه فضاهای باز شهری

بدون شک، طراحی شهری نقش بسیار مهمی در کیفیت زندگی شهروندان مبتلا به انواع بیماری‌های روانی، به‌ویژه آلزایمر ایفا می‌کند. در این راستا، افزایش فضاهای باز بیشترین اثربخشی را به دنبال خواهد داشت زیرا افراد را به گرد هم آمدن و برقراری ارتباطات اجتماعی با یکدیگر سوق می‌دهد و این امر به سهم خود در بهبود وضعیت روحی آن‌ها بسیار مؤثر است. محققان بر این باور هستند که هرچه افراد مبتلا به زوال عقل و آلزایمر طی طول روز زمان بیشتری را در فضاهای بسته سپری کنند، علائم مربوط به بیماری میان آن‌ها شدت بیشتری پیدا خواهد کرد و تمام جنبه‌های زندگی آن‌ها را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

زمینه‌سازی برای تشویق سالمندان به انجام فعالیت‌های جسمی

مدیران شهرهای سراسر جهان باید طراحی فضاهای عمومی را به‌گونه‌ای تغییر دهند تا هرچه بیشتر نیازهای افراد پیر را برآورده کنند. به عنوان مثال، نصب تجهیزات ورزشی در پارک‌ها و افزایش مراکز ورزشی می‌تواند در تشویق سالمندان و افراد دارای آلزایمر به انجام فعالیت‌های جسمی نقش مهمی ایفا کند که این امر به سهم خود در کاهش علائم بیماری و پیشگیری از ابتلای سایرین به آن بسیار اثربخش خواهد بود.

هوشمندسازی فضاهای عمومی

نصب سنسورهای هوشمند در فضاهای عمومی به تشخیص مشکلات موجود در چنین مکان‌هایی کمک می‌کند، ضمن این‌که می‌تواند داده‌هایی را در مورد میزان کاربری افراد دارای آلزایمر از هر فضا ارائه دهد که این امر به سهم خود مدیران را به اعمال اقدامات بیشتر با هدف افزایش دسترسی فضاهای مورد نظر سوق خواهد داد. علاوه بر این، هوشمندسازی مبلمان شهری مانند تابلوهای راهنمایی و رانندگی نیز به استقلال افراد مبتلا به آلزایمر و تضمین ایمنی آن‌ها هنگام حضور در فضاهای بیرون از منزل کمک زیادی خواهد کرد.

تحقق اهداف پایدار در طراحی شهرها

بدون شک، شهرهایی با بیشترین مسیرهای پیاده‌روی زمینه را برای حضور هرچه بیشتر و ایمن‌تر افراد دارای آلزایمر فراهم می‌آورد که این امر به سهم خود می‌تواند شدت تجربه علائم بیماری را کاهش دهد. از سوی دیگر، گروهی از محققان اهل بارسلونا در اسپانیا به‌تازگی استدلال کرده‌اند که رابطه مستقیمی میان آلودگی هوا و ابتلا به بیماری‌های روانی وجود دارد زیرا ماده سفید مغز متأثر از آلودگی هوا دچار مشکلات بسیاری می‌شود که به دنبال آن، امکان ابتلای افراد به آلزایمر وجود دارد. به همین دلیل، تمام محققان از این جهت دارای اتفاق نظر هستند که مدیران باید در طراحی دوباره شهرها، کاهش انتشار کربن و تحقق اهداف پایدار را در رأس تمام تصمیمات برنامه‌ریزی خود قرار دهند.

افزایش استقلال افراد دارای آلزایمر از طریق توسعه مراکز تجاری

گروهی از محققان اهل کانادا پس از بررسی وضعیت تعدادی از شهروندان مبتلا به آلزایمر به این نتیجه رسیدند که نزدیکی این افراد به فروشگاه‌ها، پارک‌ها و مراکز اجتماعی نقش مهمی در کاهش علائم بیماری در آن‌ها ایفا می‌کند. در واقع این محققان استدلال کردند در افرادی که به راحتی و بدون نیاز به دیگران در کنار خود به سمت فروشگاه‌ها حرکت می‌کنند، شدت بیماری آلزایمر بسیار متفاوت با شهروندانی است که دور از این مراکز زندگی می‌کنند. علاوه بر این،

وجود بناهای تاریخی، مجسمه‌ها و فضاهای سبز کوچک در نزدیکی محل سکونت افراد دارای آلزایمر در بهبود علائم بیماری آن‌ها بسیار مؤثر است. البته هرچند حضور افراد دارای بیماری آلزایمر بدون همراه در حمل‌نقل عمومی خطرناک است اما با نصب راهنماهای خطی برجسته یا رنگی می‌توان در پیدا کردن مسیر به این قشر نیز کمک کرد.

توسعه اولین دهکده دوستدار افراد دچار زوال عقل کانادا

محققان کانادایی پیش‌بینی کرده‌اند که تا سال ۲۰۳۱، نرخ افراد مبتلا به آلزایمر در سراسر کشور به بیش از یک میلیون نفر برسد که همین امر مدیران شهرهای مختلف را به ایجاد تغییراتی در فضاهای شهری برای افزایش سازگاری با شرایط این افراد سوق داده است. به عنوان مثال، در سال ۲۰۱۸ مدیران لنگلی، در بریتیش کلمبیای کانادا، به توسعه دهکده‌ای پرداختند که در آن تمام نیازهای افراد دارای آلزایمر به خوبی در نظر گرفته شد. این دهکده اولین مرکز مراقبت‌های ذهنی سراسر کانادا را در خود جا داده و طراحی آن به حدی شگفت‌انگیز است که مدیران سایر کشورهای جهان نظیر هلند و ایالات متحده آمریکا را به توسعه شهرهای مشابه سوق داده است.

دهکده دوستدار افراد دارای آلزایمر کانادا میزبان چندین کلبه چوبی است که هریک بین ۱۲ تا ۱۳ اتاق خصوصی دارد و در اختیار افراد دارای زوال عقل قرار گرفته است. یکی از متخصصان روان‌پزشکی که بیشتر در زمینه آلزایمر فعالیت می‌کند، طراحی بخش اعظم این پروژه را به عهده داشته و مدعی شده است که ایجاد فضایی کاملاً شبیه به خانه (نه مرکز درمانی) در رأس اهداف او قرار داشت تا مکانی برای درمان هرچه مؤثرتر بیماران به وجود آورد.

بعضی از این کلبه‌ها دارای ایوان‌هایی محصور در نرده‌های سفید، کاملاً شبیه به بسیاری از خانه‌های مسکونی معمولی در کانادا است که این ویژگی در تقویت حافظه بیماران و ایجاد حس صمیمیت نقش مهمی ایفا کرده است. علاوه بر این، سراسر دهکده را تابلوهای راهنمایی و مسیرهایی فرا گرفته است که تردد ایمن و مستقل را برای بیماران ساکن در آن‌جا فراهم می‌آورد.